B.e.öň 1750-nji ýylda Mesopotamiýanyň ýaşaýjysy tarapyndan hili pes haryt üçin ýazylan şikaýat arzasy taryhda iň gadymylaryň biri hasaplanýar. Onuň awtory Nanni söwdagär Ea-nasirden satyn alan mis tokgalarynyň...
Kornell uniwersitetiniň barlagçylary deňiz suwundan arzan ýaşyl wodorody öndürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Şeýle hem, elektroliz prosesi arkaly arassa agyz suwuny öndürmegiň usulyny oýlap tapdylar. Işläp taýýarlama...
Germaniýaly, norwegiýaly, gresiýaly we ispaniýaly alymlar topary Günüň köp sanly meňzeş ýyldyzlardan magnit işjeňligi boýunça tapawutlanýandygyny ýüze çykardylar. Günüň ýüzünde gara tegmillerden has köp ýagty sebitler...
Hytaý Aýy özleşdirmek boýunça uly ädim ädýär: 2028-nji ýylda «Çanýe-8» (Chang’e 8) missiýasy Aýyň ýüzündäki toprakdan 3D çap usuly arkaly kerpiç çap etmegi synagdan geçirer. Bu tehnologiýa Hytaýyň 2030-njy ýyllarda...
Ýupiteriň buz bilen örtülen hemrasy - Ýewropadan alymlar ýaňy-ýakynda suwuň üstki gatlaga çykan alamatlaryny tapdylar. ABŞ-ly, şwesiýaly we italiýaly planetologlar käbir ýerlerde suwuň mundan birnäçe hepde öň doňup...
Hytaý Antarktidadaky täze Çžunşan stansiýasynda ilkinji radioastronomiki gözegçiliklerini üstünlikli geçirdi. Ol ýerde diametri 3,2 metr bolan täze millimetr diapazonly radioteleskop gurlup ulanyşa girizildi. Enjam...
Wuster politehniki institutynyň (ABŞ) aspiranty Lidiýa Ellen Tonani-Penýa Tehasda geçirilen ylmy konferensiýada «Tethys» taslamasyny tanyşdyrdy. NASA tarapyndan goldanylýan taslama Marsda uzak wagtlap ýaşamagy...
Amerikan kompaniýasy H2 Clipper uçarlary we beýleki aerokosmos tehnikasyny ýygnamaga ukyply bolan robotlar toparynyň tehnologiýasyna patent aldy. Bu barada The Robot Report neşiri habar berýär. “Adaty gurnama hatarlarynyň...
Amerikanyň Colossal Biosciences biotehnologiýa startapy Demirgazyk Amerikada ýaşap geçen we 10 müň ýyl mundan ozal ýok bolup giden aýylganç möjegi (Aenocyon dirus) bölekleýin dikeldendigini mälim etdi. Time neşiriniň...
Halkara alymlar topary janly öýjüklerden deriniň emeli 3D modelini döretdi – ol 3D printerde çap edildi. Bu işläp taýýarlama kosmetika serişdeleriniň haýwanlarda synag edilmeginiň başgaça ýoly bolup biler. Ýewropa...
Süýji keseline we semizlige garşy ýörgünli dermanlar üçin esas bolan - GLP-1 gormonyny tapandyklary we öwrenendikleri üçin alymlar toparyna 3 million dollar möçberinde abraýly Breakthrough Prize ylmy baýragy berildi...
2025-nji ýylyň 11-nji aprelinde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologiýa parkynda “Ylym, tehnologiýa we parahatçylyk: durnukly ösüşe barýan ýollar” atly gibrid görnüşli halkara ylmy maslahat...
Wenadaky futbol meýdançasy Rim imperiýasy döwründe uly söweşiň geçen ýeri bolup çykdy diýip, The Independent ýazýar. Abatlaýyş işleri wagtynda işçiler tötänden imperator Domisianyň (b.e. 86–96-njy ýyllary) Dunaý...
Astronomlar galaktikamyzda ýerleşýän käbir ýyldyzlaryň özboluşly «owazlary» goýberýändigini ýüze çykardylar. Bu «owazlar» ýyldyzlaryň hem-de galaktikamyzyň ösüş taryhyny öwrenmäge mümkinçilik berýär. «Nature» žurnalynda...
Awstraliýanyň we Ýewropanyň geohimikleri Ýeriň başdaky gabygynyň düzümi boýunça häzirki zaman litosferasyna meňzeş bolandygyny anykladylar. Bu açyş tektoniki plitalar peýda bolandan soň ýeriň astynda ep-esli üýtgeşmeleriň...
Rus we nemes alymlary Ýuwaş ummanynyň demirgazyk böleginden ozal ylma näbelli mollýusklary tapdylar. Bu barada Russiýanyň Bilim we ylym ministrliginiň metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berýär. Mollýusklar...
Paleontologlar 99 million ýyl ozal ýaşap geçen parazitoid arylaryň galyndylarynyň ýitip giden görnüşini tapdylar. Sirenobethylus charybdis diýlip atlandyrylýan bu ary, takmynan, 99 million ýyl töweregi mundan ozalky...
Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary çagalaryň gadymy gaýa suratlarynyň döredilmeginde möhüm orun eýeläp biljekdigini çaklaýarlar. Alymlar munuň diňe bir öwrenmeklik bilen bagly bolman, eýsem çagalaryň gaýry dünýä...
Mikrograwitasiýa süňkleriň zaýalanmagyna sebäp bolýar, esasanam skeletiň Ýerde esasy agram düşýän bölekleri zaýalanýar. NASA-nyň we Blue Marble ylmy institutynyň alymlary şeýle netijä geldiler. Olar Halkara kosmos...
Waşington şäherindäki (ABŞ) Goward uniwersitetiniň Kwant biologiýa laboratoriýasynyň müdiri, fizik-teoretik Filip Kurian janly organizmleriň maglumatlary öň çaklanylandan milliardlarça esse çalt işleýändigini anyklady...
Paleontologlar Kentukki ştatyndaky Mamontowa gowagy milli seýilgähinde akulanyň ozal näbelli görnüşiniň dişlerini tapdy. 340 mln ýyl mundan ozal ýaşan bu jandar Clavusodens mcginnisi adyny aldy diýip, Sci News habar...
Alymlar aýallaryň eşidiş ukybynyň, erkekleriňkä garanyňda, has duýgurdygyny ýüze çykardylar. Bu barada «Scientific Reports» žurnaly habar berýär. Barlag Fransiýanyň Tuluza şäherindäki Biodürlülik we daşky gurşaw...
Täze geçirilen ylmy barlagyň netijesine görä, 2-nji görnüşli süýjüli diabet (süýji kesel) beýnide Altsgeýmer keseliniň irki tapgyrlaryna meňzeş üýtgeşmeleri döredip bilýär. Alymlar gandaky ýokary şeker derejesiniň...
Iudeý çölündäki Nahal-Zoar jülgesinden 2200 ýaşly, artefaktlardan doly piramida binasy tapyldy diýip, Ysraýylyň Gadymy gymmatlyklar müdirligine salgylanýan Daily Mail ýazýar. Binanyň beýikligi 6 metrden gowrak...
Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) Solar Orbiter zondy ilkinji gezek Gün ýeliniň spiral gurluşynyň bardygyny ýüze çykardy. Tüweleýi ýada salýan bu täsin hadysa ilkinji gezek wideo düşürildi. Kadrlarda Gün ýeliniň...
«Washington Post» neşiriniň berýän maglumatlaryna görä, ABŞ-nyň Milli saglygy goraýyş institutlary (NIH) geçen ýyl mart aýynyň ahyryna çenli täze taslamalara 1,027 milliard dollar, köne taslamalaryň dowam etdirilmegi...
Ýaňy-ýakynda Hytaýyň Milli kosmos müdirliginiň ýanyndaky Uzak kosmos barlaglary laboratoriýasy (CNSA) tarapyndan hödürlenýän slaýd Internetde peýda boldy. Onda Ýerden daşarda ýaşaýyş gözlemek bilen baglanyşykly...
Finlýandiýanyň Ýýuýwýaskýulýa uniwersitetinden matematik Sýuzanna Heýkkilýa 1981-nji ýylda Mihail Gromow tarapyndan öňe sürlen meseläni çözdi. Bu mesele finlýandiýaly alym örmäniň kömegi bilen mysal getirýänçä...
Ylmy barlagçylar adamda gözüň torly perdesiniň (setçatka) sütün öýjükleriniň ozal belli bolmadyk toplumyny ýüze çykardylar. Bu öýjükler körlüge sebäp bolýan keselleriň täzeçe bejergileri üçin esas bolup biler....
Hançžouly alymlar Kembrij uniwersitetinden kärdeşleri bilen bilelikde çäge dänesinden has kiçi LED displeýi işläp düzdüler. II-V görnüşli ýarymgeçirijilerden döredilen pikselleriň ini bary-ýogy 90 nanometr, ýagny...
Ozal gury ýerdäki ilkinji iri organizmler hasaplanylýan prototaksitleriň (Prototaxites) yzlary näbelli ýaşaýyş görnüşi bolup biler. Beýik Britaniýanyň we Irlandiýanyň alymlary şeýle netijä geldiler. Açyş barada...
Demirgazyk-Gündogar Federal uniwersitetinde (NEFU) mamont çagasynyň läşini öwrenmäge bagyşlanan halkara ylmy seminar başlandy. Alymlar oňa Ýana diýip at goýdular diýip, RBC habar berýär. Taryhdan öňki haýwanyň...
Ýewropa kosmos agentligi (ESA) “Gaýýa” kosmos teleskopynyň öz missiýasyny tamamlandygyny habar berdi. 2013-nji ýylda uçurylan apparat öçürildi we taşlandylar ugradylýan orbita iberildi. “Gaýýa” teleskopy 11 ýyldan...
“Jeýms Uebb” teleskopy ilkinji gezek Neptundaky polýar şöhlelenmelerini surata aldy. Ozal olaryň barlygy diňe tassyklanmadyk çaklamady diýip, NASA habar berdi. Neptunda polýar şöhlelenmeleri Gün bölejikleri planetanyň...
Phohan ylymlar we tehnologiýalar uniwersitetiniň (POSTECH) günorta koreýaly inženerleri şekilini üýtgedip we ses çykaryp bilýän täze OLED displeýini hödürledi. Ol barada Flexible Electronics žurnalynda gürrüň berildi...
Kembrij uniwersitetiniň barlagçylary 2019-njy ýylda uniwersitetiň kitaphanasyndan tapylan orta asyr golýazmasynyň bir böleginiň manysyny açdylar. Ol Hantingfild mülkünden alnan XVI asyra degişli resminamalaryň...
ChatGPT bilen ýygy-ýygydan aragatnaşyk saklamak ýalňyzlyk duýgusyny artdyryp, köpçülige goşulyşmagyň derejesini peseldip biler. Bu - OpenAI-yň we Massaçusets tehnologiýa institutynyň hünärmenleriniň gelen netijesi...
Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň alymlary adamyň tebigy ýa-da sintetiki sakgyjy çeýneýän wagty näçe mikroplastik ýuwudýandygyny anykladylar. Mundan ozal hünärmenler adamyň suw we iýmit arkaly hepdede...
Marsda owal-ahyr gyzyl planetadan tapylan iň uzyn organiki zynjyrlar tapyldy. Olaryň ýaşy 3,7 milliard ýyl. Bu barlag Fransiýanyň Milli ylmy-barlaglar merkeziniň (CNRS) hünärmenleri tarapyndan ABŞ-ly, meksikaly...
Alymlar kengurularyň näme sebäpden böküp hereket edýändiginiň jogabyny ýüze çykarmaga ýakynlaşdylar. Bu geň hereketiň açary müşkli kenguru alakasynyň hereketleri bilen bagly bolup biler. Bu barada awstraliýaly...
