Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...
21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...
Britaniýaly astronom Mark Tompson alty sany täze ýyldyzlar toplumyny açyp, olary oturylyşyklar üçin niýetlenen ýeňil tagamlaryň şanyna atlandyrdy diýip, Daily Mail habar berýär. Ýyldyz toplumlary şeýle atlary aldy:...
Hytaýyň AgiBot (Zhiyuan Robotics) kompaniýasynyň adam şekilli roboty Suçžou bilen Şanhaýyň arasynda durmazdan 106 km ýol geçdi. Bu üstünlik “gumanoid robotynyň iň uzak pyýada syýahaty” hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi...
Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...
Meta dünýäde açyk elýeterlilikdäki iň uzyn suwasty kabel ulgamy bolan 2Africa-nyň esasy infrastrukturasynyň gurluşygynyň tamamlanandygyny habar berdi. Taslama Gündogar we Günbatar Afrikany birleşdirip, yklymyň Ýakyn Gündogar, Günorta Aziýa we Ýewropa bilen arabaglanyşygyny üpjün edýär...
Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...
Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...
Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...
17-nji noýabrda SpaceX köp gezeklik Falcon 9 raketasynyň 500-nji uçuşyny geçirdi. Uçuş Wandenberg kosmos bazasyndan amala aşyryldy. Raketa ummany kartalaşdyrmak üçin niýetlenen Sentinel-6B hemrasyny orbita çykardy...
Politico neşiriniň alan resminamalaryna görä, SpaceX adamlary Aýa gondurmagyň möhletiniň azyndan 2028-nji ýylyň ahyryna çenli süýşürilýändigi barada NASA-ny habardar etmegi meýilleşdirýär. Bu Ak tamda göz öňünde tutulandan bir ýyldan gowrak wagt giçdir...
LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...
Itleriň gelip çykyşy we eldekileşdirilmegi häli-häzire çenli ylymda iň köp öwrenilýän temalaryň biri bolmagynda galýar. Science žurnalynda neşir edilen täze gözleg itleriň arasyndaky tapawutlaryň häzirki tohum çykarmak usullaryndan has öň ýüze çykyp başlandygyny görkezýär...
Alymlar Perudaky syrly Monte-Sýerpe ýadygärliginiň maksady barada täze bir çaklamany hödürlediler. Täze gipoteza görä, müňlerçe çukurdan ybarat ägirt uly toplum, inkleriň harytlary hasaba almak we alyş-çalyş etmek üçin ulanan hasapçylyk ulgamynyň bir bölegi bolup hyzmat edip bilerdi...
Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň Tebigy we takyk ylymlar boýunça ylmy-barlag merkezi aşakdaky dersler boýunça gysga möhletli okuwlara kabul edilýändigini yglan edýär: Ynsanperwer, tebigy-ylmy...
2024-nji ýylda ähli tabşyrylan patent arzalarynyň tas ýarysy Hytaýyň paýyna düşdi. Ikinji orny eýelän ABŞ üç esse diýen ýaly yza galdy we öz arzalarynyň sanyny azaltdy diýip, WIPO halkara guramasynyň statistikasyna salgylanyp, South China Morning Post habar berýär...
Hytaýda belentlikde energetika önümçiligi üçin dünýädäki iň uly batböregiň synaglary tamamlandy. Ol ýeliň güýjüni elektrik energiýasyna öwürmek üçin niýetlenýär we adaty ýel diňleri bilen deňeşdirilende has tygşytly çözgüt hökmünde göz öňünde tutulýar diýip, Interesting Engineering ýazýar...
Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Bu çäre ýurduň telekommunikasiýa we IT ulgamynda esasy waka bolan «Türkmentel–2025» XVIII Halkara sergisiniň we ylmy maslahatynyň dabaraly ýapylyşynyň çäklerinde geçirildi...
Günbatar Awstraliýada barlagçylar kellesi naşyja “şahlyja” arylaryň täze görnüşini tapdylar. Bu görnüşe Megachile lucifer diýen geň at dakyldy. Bu açyşy Kýortin uniwersiteti yglan etdi. "Urkaçysynyň [Megachile lucifer] kellesinde diýseň kiçijik şahlary bar...
Alymlar uzak möhletli kosmos missiýalarynda iýmitiň gaýtadan dikeldilip bilinýän çeşmesi hökmünde mör-möjekleri ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenýärler. Bu organizmler ýeňil, talapkär däl we iýmitlige baý bolup, hatda mikrograwitasiýa şertlerinde-de kadaly ösüşe ukyplydyr...
Demirgazyk Karolina uniwersitetiniň alymlarynyň geçiren täze gözlegi tarakanlaryň öýlerdäki howanyň hiline göni täsir edýändigini görkezdi. Mör-möjekler bolan jaýlarda allergenleriň we bakterial zäherleriň — endotoksinleriň derejesiniň ýokarlanýandygy anyklandy...
Russiýada WDITU-nyň (Woronež Döwlet Inženerçilik Tehnologiýalar uniwersiteti) alymlary ösümlik ýaglaryny öndürmegiň täze tehnologiýasyny döredip, oňa patent aldylar. Bu barada TASS agentligi uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanyp habar berdi...
“Jeýms Uebb” kosmos teleskopyna ilkinji gezek Uly partlamadan gysga wagtdan soň emele gelen ýyldyzlary gönüden-göni surata almak başartdy. Olar üçünji populýasiýa (Pop III) ýyldyzlary diýlip atlandyrylýar we seýrek obýektler bolup, Älemiň dörän eýýamynyň gadymy obýektleri hasaplanýar diýip, Phys...
Blue Origin kompaniýasy New Glenn raketasynyň kömegi bilen ilkinji gezek orbita peýdaly ýük çykardy we onuň birinji basgançagyny Atlantikdäki barža yzyna gaýtardy. Uçuş ýerli wagt bilen 13-nji noýabrda 15:55-de (Aşgabat wagty bilen ertesi gün 01:55) Kanaweral burnundaky ABŞ-nyň Kosmos güýçleriniň bazasyndan amala aşyryldy...
Moskwada Russiýanyň emeli aňly (EA) ilkinji adam şekilli (gumanoid) robotynyň tanyşdyrylyşy boldy. Bu barada TASS agentligi Milli Tehnologiýa Koalisiýasyna salgylanyp habar berdi. "Moskwa" agentliginiň maglumatyna görä, "Aýdol" (Aidol) atly robot deňagramlylygyny saklap bilmän, eýýäm tanyşdyrylyşyň başynda ýykyldy...
Braziliýadan we Germaniýadan alymlaryň topary etiň ornuny çalşyp biljek innowasion önümi işläp taýýarladylar. Bu önüm üçin esasy çig mal hökmünde günebakar uny ulanyldy diýip, ScienceDaily ýazýar. Barlag prosesinde alymlar ilki bilen günebakar tohumlaryndan ýag çykardylar, soňra uny gabygyndan we käbir fenollardan arassaladylar — bu minerallaryň we beloklaryň özleşdirilmegini gowulandyrdy...
Koreýanyň Standartlar we ylymlar boýunça ylmy-gözleg institutynyň (KRISS) alymlary kristal buzuň täze, 21-nji görnüşini ýüze çykardylar. Ol 2 GPa-dan ýokary basyşda we otag temperaturasynda emele gelýär. Ol Ice XXI diýlip atlandyryldy diýip, Eurekalert neşiri habar berýär...
Hytaýly himikler beýlekiler bilen bir hatarda onkologiýa kesellerini bejermek üçin gymmat derman serişdelerini öndürmegiň adaty tehnologiýasyny üýtgedip biljek täze usuly oýlap tapdy diýip, South China Morning Post (SCMP) habar berýär...
Türkmenistanyň Pekindäki ilçihanasynda «Lu Ban ussahanasy» (Luban Workshop) üçin enjamlaryň ilkinji tapgyryny ibermek baradaky şertnama gol çekmek dabarasy geçirildi. Bu ussahana Aşgabadyň Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň binýadynda işläp başlar...
12-13-nji noýabrda Türkmen oba hojalyk institutynda Türkmenistanyň hem-de daşary ýurtlaryň ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň arasynda sanly ulgam arkaly “Agroinnowasiýalar: durnukly ösüşiň röwşen ýoly” atly II halkara ylmy-taslama bäsleşigi geçirilýär...
6-7-nji noýabrda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň rektory A.Annamyradowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti döwlet dolandyryşy meselelerine bagyşlanan II halkara ylmy-amaly maslahatynyň işine gatnaşdy...
Arheologlar 2020-nji ýylda Meksika bilen Gwatemalanyň serhetinde tapylan Aguada-Feniks maýýa ybadathanasynyň, hakykatda, ägirt “kosmogrammadygyny” – gadymy maýýalaryň Älemi göz öňüne getirişiniň modelidigini anyklady diýip, Live Science habar berýär...
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetinde «Obasenagat toplumynyň durnukly ösüşi» atly halkara onlaýn ylmy-amaly maslahat geçirildi. Ol ýokary okuw mekdep tarapyndan Türkmenistanyň Oba hojalyk we Bilim ministrlikleri bilen bilelikde guraldy...
Dik uçuş we gonuş bilen elektrik uçýan taksileri işläp düzüji EHang hytaý kompaniýasy geljek üç ýylyň dowamynda uly howa menzillerinden şäherlere täjirçilik sürüjisiz gatnawlary ýola goýmagy meýilleşdirýär diýip, Financial Times habar berýär...
Taýwanyň Tainan şäherinde arheologlar XIX asyryň birinji ýarymynda gurlan ýollaryň böleklerini tapdylar. Tapyndynyň aýratynlygy — ýol gurluşygynda adaty materiallaryň arasynda şekeriň ulanymagydyr diýip, Taipei Times neşiri ýazýar...
Çanakkale uniwersitetiniň arheologlary Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky gadymy Çayönü Depesi oturymly ýerinde takmynan 5000 ýyl mundan ozal bolup geçen ýertitremesiniň yzlaryny ýüze çykardylar. Barlagyň netijeleri Arkeonews žurnalynda neşir edildi...
Ilon Mask SpaceX-iň göni orbitada maglumat (data) merkezlerini gurmak meýilnamasyny mälim etdi. Şeýle çözgüt emeli aňyň çalt ösmegi sebäpli artýan hasaplaýyş kuwwatyna we maglumat saklaýyş zerurlygyna esaslanýar...
Galapagos adalarynda alymlar ters ewolýusiýany görkezýän adaty bolmadyk pomidory – Solanum pennellii görnüşini tapdylar diýip, CNN habar berýär. Bu ösümlik Ekwadoryň kenaryndan ýüzlerçe kilometr uzaklykda ösýär...
Okaýamanyň Tebigy ylymlary uniwersitetiniň alymlary Muskat Siragaý atly täze üzüm sortuny döretdiler. ScienceDaily-niň ýazmagyna görä, ol süýjüligi we ýumşak tagamy bilen tapawutlanýar hem-de geljekde giň gerimde ösdürip ýetişdirmek üçin uly mümkinçiliklere eýe...
Alymlar köp wagtdan bäri, adatça suwy saklap bilmeýär öýdülýän “suw dünýäleri” (mini-neptunlar ýa-da subneptunlar) nädip öz ýyldyzlarynyň golaýynda bolup bilýär diýlen sorag bilen gyzyklanýarlar. Ilki bilen, şeýle planetalar “gar serhediniň” daşyndaky sowuk giňişliklerden içki orbitlara göçüp gelendir diýip çak edilýärdi...
