Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

  • 02.08.2025 00:23
  • 5.6k+

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler. Ylmy makala Planetary Science Journal neşirinde çap edildi.

2020 VN40 Günüň daşyndan Neptunyň her on aýlawyna deň bolan bir aýlawy tamamlýan ilkinji mälim jisimdir. Neptunda bir ýyl 164,8 Ýer ýylyna, diýmek 2020 VN40-de bir ýyl takmynan 19776 aýa deňdir. Alymlaryň çaklamagyna görä, Neptunyň orbitasy bilen bu rezonansly hereket buz ägirdi tarapyndan wagtlaýyn dartyş güýji bilen baglanyşykly bolup biler.
Jisim juda kese orbitada ýerleşip, Günden ortaça uzaklygy Ýer bilen Günüň arasyndaky uzaklykdan ortaça 140 essedenem uludyr. Şeýle-de bolsa, 2020 VN40, Neptun bilen sinhronlaşýan orbitalary bolan beýleki obýektlerden tapawutly hereket edýär. Ol Güne Neptunyň özi ondan iň uly daşlykdaka ýakynlaşýar.

"Bu Gün ulgamynyň daşky bölegine düşünmekde öňe ädilen möhüm ädimdir. Bu, hatda uzak sebitlerde hem Neptunyň täsiri astyndaky zatlaryň bolup biljekdigini we Gün ulgamynyň nähili ösendigini görkezýär" -diýdi.
"Bu uzakdaky obýektleriň näderejede hereket edýändigi baradaky düşünjämizi üýtgedip biler" – diýip, Santa-Kruzdaky Kaliforniýa uniwersitetinden barlaga gatnaşyjylaryň biri Rut Mýurreý-Kleý aýtdy.


şu gün 12:32
2.2k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...

20.08.2025 14:19
10k+

Hytaýda robot balygyň kömegi bilen umman çuňluklary öwrenilip başlandy

Harbiniň inženerlik uniwersitetiniň (Hytaý) ylmy gözlegçileri ummanyň energiýasynyň hasabyna hereket edýän ýumşak robot balygy döretdi. Ol umman ýaşaýjylaryna zyýan ýetirmezden onuň çuňluklaryndaky ýaşaýşy öwrenmek üçin niýetlenýär...

19.08.2025 19:02
4.8k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...

19.08.2025 15:09
3.3k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...