Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

  • 02.08.2025 00:23
  • 5.8k+

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler. Ylmy makala Planetary Science Journal neşirinde çap edildi.

2020 VN40 Günüň daşyndan Neptunyň her on aýlawyna deň bolan bir aýlawy tamamlýan ilkinji mälim jisimdir. Neptunda bir ýyl 164,8 Ýer ýylyna, diýmek 2020 VN40-de bir ýyl takmynan 19776 aýa deňdir. Alymlaryň çaklamagyna görä, Neptunyň orbitasy bilen bu rezonansly hereket buz ägirdi tarapyndan wagtlaýyn dartyş güýji bilen baglanyşykly bolup biler.
Jisim juda kese orbitada ýerleşip, Günden ortaça uzaklygy Ýer bilen Günüň arasyndaky uzaklykdan ortaça 140 essedenem uludyr. Şeýle-de bolsa, 2020 VN40, Neptun bilen sinhronlaşýan orbitalary bolan beýleki obýektlerden tapawutly hereket edýär. Ol Güne Neptunyň özi ondan iň uly daşlykdaka ýakynlaşýar.

"Bu Gün ulgamynyň daşky bölegine düşünmekde öňe ädilen möhüm ädimdir. Bu, hatda uzak sebitlerde hem Neptunyň täsiri astyndaky zatlaryň bolup biljekdigini we Gün ulgamynyň nähili ösendigini görkezýär" -diýdi.
"Bu uzakdaky obýektleriň näderejede hereket edýändigi baradaky düşünjämizi üýtgedip biler" – diýip, Santa-Kruzdaky Kaliforniýa uniwersitetinden barlaga gatnaşyjylaryň biri Rut Mýurreý-Kleý aýtdy.


27.10.2025 16:42
5.6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...