Marsda uzynlygy 16 000 km bolan gadymy derýalaryň yzlary tapyldy

  • 04.08.2025 18:05
  • 7.7k+

Marsda umumy uzynlygy, takmynan, 10 müň mil (16 000 km töweregi) bolan gadymy suw ýollarynyň geologiki yzlary tapyldy. Tapylan çeşmeleriň ýaşynyň 3 milliard ýyldan geçýändigi çaklanylýar diýip, Marsdaky orbital apparatlardan alnan maglumatlara salgylanýan The Guardian habar berýär .

Derýalaryň yzlary Gyzyl Planetanyň ozal gurak we suw ýokdur öýdülýän günorta belentliklerinde bellige alyndy. Käbir hanalar birneme gysga, beýlekileri 160 kilometre çenli uzalyp gidýän giň torlary emele getirýär. Barlagçylar suwuň çeşmesi ýagan ýagyşlar ýa-da garlar bolup biler diýip hasaplaýarlar.

"Marsda suw ençeme gezekler tapyldy, ýöne hakykatdanam gyzykly zat, bu onuň bolandygynyň hiç bir alamaty ýok diýlip köpden bäri pikir edilýän  ýer bolmagydyr" diýip, Açyk uniwersitetiň aspiranty Adam Losekut aýtdy. "Bu sebitde suwuň bolandygyny gördük. <...> Bu derýalary şeýle giň meýdanda dolduryp biljek ýeke-täk suw çeşmesi haýsydyr bir sebitleýin ýagyş bolmaly" - diýip, ol sözüniň üstüni ýetirdi.

Alymlary Marsyň günbatar ýarym şarynyň günorta böleginde Nuhuň Topragy diýilýän sebit hasam alada goýdy. Mars Reconnaissance Orbiter we Mars Global Surveyor apparatlarynyň kömegi bilen alnan ýokary çözgütli suratlarda derýanyň egrem-bugram gerişleri - çökündileriň gatylaşmagy netijesinde emele gelen gurluşlary we soňra olaryň töwereginiň köwülendigi görünýär.
Barlagçylar bu emele gelmeleriň takmynan 3,7 milliard ýyl ozal sebitde suwuň bolandygyny görkezýär diýip çaklaýarlar.


şu gün 20:01
439

Tozganyň üflenişine ylmy makala bagyşladylar

Näme üçin tozganyň tohumlary sürtülmä garşy durup bilýär-de, şemalyň güýjüne aňsatlyk bilen uçup gidýär? Alymlar bu sowala jogap tapmak üçin tutuş bir barlag geçirdiler we netijede ýeliň ugruna baglylykda, tohumy boşatmak üçin zerur güýjüň 100 gezekdenem köp üýtgäp biljekdigini anykladylar...

düýn 15:46
5.4k+

ABŞ-da ilkinji gezek hemra bilen uçup barýan uçaryň arasynda lazer aragatnaşygyny barlap gördüler

Amerikanyň Birleşen Ştatlary ilkinji gezek uçup barýan uçar bilen Ýeriň pes orbitasyndaky emeli hemranyň arasynda lazer aragatnaşyk ulgamynyň synaglaryny geçirdi. Synag wagtynda 1 Gbit/s çenli maglumat geçiriş tizligi bilen durnukly aragatnaşygy üpjün etmek başartdy...

düýn 14:53
1.1k+

Gruziýada ösümlikleriň iýmitden başga maksatlar üçin ulanylyşynyň iň gadymy yzlary tapyldy

Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar...

11.09.2025 21:21
6.1k+

NASA-nyň täze tejribesinde 4 meýletinçi bir ýylyny Marsyň “simulyatorynda” geçirer

NASA Marsyň barlag bazasyny simulýasiýa edýän gurşawda adamlary izolirlemek boýunça tejribeleriniň ikinji tapgyryny geçirer. 19-njy oktýabrda dört meýletinçi Hýustonyň Jonson adyndaky Kosmos merkeziniň Mars Dune Alpha barlaghanasyna ugrar...