Marsda uzynlygy 16 000 km bolan gadymy derýalaryň yzlary tapyldy

  • 04.08.2025 18:05
  • 7.6k+

Marsda umumy uzynlygy, takmynan, 10 müň mil (16 000 km töweregi) bolan gadymy suw ýollarynyň geologiki yzlary tapyldy. Tapylan çeşmeleriň ýaşynyň 3 milliard ýyldan geçýändigi çaklanylýar diýip, Marsdaky orbital apparatlardan alnan maglumatlara salgylanýan The Guardian habar berýär .

Derýalaryň yzlary Gyzyl Planetanyň ozal gurak we suw ýokdur öýdülýän günorta belentliklerinde bellige alyndy. Käbir hanalar birneme gysga, beýlekileri 160 kilometre çenli uzalyp gidýän giň torlary emele getirýär. Barlagçylar suwuň çeşmesi ýagan ýagyşlar ýa-da garlar bolup biler diýip hasaplaýarlar.

"Marsda suw ençeme gezekler tapyldy, ýöne hakykatdanam gyzykly zat, bu onuň bolandygynyň hiç bir alamaty ýok diýlip köpden bäri pikir edilýän  ýer bolmagydyr" diýip, Açyk uniwersitetiň aspiranty Adam Losekut aýtdy. "Bu sebitde suwuň bolandygyny gördük. <...> Bu derýalary şeýle giň meýdanda dolduryp biljek ýeke-täk suw çeşmesi haýsydyr bir sebitleýin ýagyş bolmaly" - diýip, ol sözüniň üstüni ýetirdi.

Alymlary Marsyň günbatar ýarym şarynyň günorta böleginde Nuhuň Topragy diýilýän sebit hasam alada goýdy. Mars Reconnaissance Orbiter we Mars Global Surveyor apparatlarynyň kömegi bilen alnan ýokary çözgütli suratlarda derýanyň egrem-bugram gerişleri - çökündileriň gatylaşmagy netijesinde emele gelen gurluşlary we soňra olaryň töwereginiň köwülendigi görünýär.
Barlagçylar bu emele gelmeleriň takmynan 3,7 milliard ýyl ozal sebitde suwuň bolandygyny görkezýär diýip çaklaýarlar.


23.08.2025 12:32
4.5k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...

22.08.2025 13:22
2.7k+

“Jeýms Uebb” Uranyň täze hemrasyny açdy

“Jeýms Uebb” kosmos teleskopy Uranyň täze hemrasyny açdy – ol S/2025 U1 adyny aldy. Indi planetanyň mälim hemralarynyň sany 29-a ýetdi diýip, NASA habar berdi. Agentlik bu açyşyň 2025-nji ýylyň 2-nji fewralynda bolandygyny belleýär...

21.08.2025 19:41
6.8k+

Kosmosa syçanlar, garynjalar, siňekler we ösümlikler bilen ýüklenen hemra iberildi

20-nji awgustda Aşgabat wagty bilen 22:13-de Baýkonur kosmodromyndan “Bion-M2” biologik kosmos enjamy bilen “Soýuz-2.1b” raketasy uçuryldy. Onuň bortunda 75 syçan, 1,5 müň töweregi siňek, garynja, kömelek, moh, ösümlik we öýjükli kulturalar bar...

21.08.2025 16:21
1.4k+

Kosmosdaky ilkinji EA kömekçisi: Hytaý orbita “Ukun” ulgamyny çykardy

“Týangun” stansiýasyndaky hytaý astronawtlary ilkinji emeli aň kömekçisini aldylar. Ýerli açyk modeliň esasynda döredilen “Ukun” atly ulgam täze skafandrlar, miweler we beýleki ätiýaçlyklar bilen “Týançžou-9” ýük gämisi arkaly stansiýa eltildi...