Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

  • düýn 18:29
  • 4.3k+

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär.

Öwrenilen esasy obýektleriň biri Nýuoll daşy – Stounhenjiň mawy daşy boldy. Onuň gelip çykyşy barada iki çaklama bardy: ýa-ha daş ol ýere buzlugyň eremegi netijesinde Uelsden gelipdir, ýa-da ony adamlar 5 müň ýyldan gowrak ozal getiripdir.
Geohimiki we mikroskopik seljerme buzlugyň alamatlarynyň ýokdugyny görkezdi. Hünärmenleriň pikiriçe, buz hereket eden bolsa, daşlar bir ýere üýşmän, dürli ýerlerde ýaýrap ýatardy.
Şeýle-de, seljerme daşyň himiki düzüminiň Stounhenjden 200 km uzaklykda ýerleşýän Uelsdäki Kreýg Ros-i-Felin gaýa massiwiniň dag jynslary bilen gabat gelýändigini ýüze çykardy. Ozal, takmynan, b.e.öň 3000-nji ýylda neolit jemgyýetleriniň bu sebitde daş gazyp alandygy anyklandy. Uiltşire getirilen her bir daşyň agramy üç tonnadan geçmeýär.
30 daş sütüninden ybarat bolan Stounhenj, takmynan, bäş müň ýyl ozal gurlupdyr. Ululyklaryny we agramlaryny göz öňünde tutsaň, daşlaryň daşalmagy çylşyrymly inženerlik meselesidir. Munuň sani, pürs we hatda suw transporty ýaly dürli usullary ulanmak bilen ýerine ýetirilendigi barada dürli nazaryýetler bar. Ýöne anyk usullar häzirem çekişmeleriň we ylmy gözlegleriň predmeti bolup galýar.
Bu toplumyň nähili wezipesiniň bolandygy-da doly belli däl. Onuň däp-dessur we dabara, jaýlama ýeri, astronomiki obserwatoriýa bolandygy barada dürli garaýyşlar öňe sürülýär, käbirleri hatda ony başga planetadan gelen gämileriň gonan ýeri diýip hasaplaýar. 1986-njy ýylda bu ýadygärlik ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi. Toplum Londonyň günorta-günbataryndaky Uiltşir graflygynda ýerleşýär.


24.07.2025 10:31
3k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
7.1k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

22.07.2025 12:28
5.1k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...

21.07.2025 13:51
7.4k+

Äpet ýyrtyjy ihtiozawryň keşbi dikeldildi. Onuň sesi basýan ýüzgüçleri bolupdyr

Paleontologlaryň halkara topary ýura döwrüniň äpet ihtiozawry bolan temnodontozawryň keşbini dikeldip, onuň özboluşly aýratynlygyny ýüze çykardylar. Onuň suwda ýüzýärkä sesi basmaga ukyply ýüzgüçleri bolupdyr diýip, Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar...