Türk Çaýönüsinde ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan gadymy desgalar tapyldy

  • 02.08.2025 15:35
  • 7.5k+

Arheologlar Türkiýäniň günorta-gündogarynda ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan täze desgany tapdylar. Bu barada Arkeonews habar berdi.

Gazuw-agtaryş işleri Çanakkale şäherindäki 18-nji mart uniwersitetinden dosent Sawaş Sarialtunyň ýolbaşçylygynda Çaýönü depesinde alnyp barylýar. Bu ýylky arheologik möwsüm ozal öwrenilmedik meýdança gönükdirildi.
Bu iş ekspedisiýanyň agzalaryny eýýäm täze açyşlar bilen begendirdi - gözenek planlaşdyrma boýunça  gurlan dört sany gönüburçly bina, şeýle hem bürünç eýýamynyň terrakota suw turbasy tapyldy. Sarialtunyň sözlerine görä, bu tapyndylar Çaýönüniň goýnunda henizem açylmadyk taryhy gatlaklarynyň bardygyny tassyklaýar.
Alymlary, talyplary we ýerli işçileri öz içine alýan 60 adamdan ybarat topar obsidian gurallaryny, bezeg monjuklaryny, malahit nusgalaryny we mis önümleri hem tapdy. Bu möwsümde 14 sany mis artefakt tapyldy. Alymlaryň çaklamagyna görä, bu predmetler diňe bir tehniki başarnyklary görkezmän, eýsem şäherçede ýöriteleşdirilen önümçilik zolaklarynyň we iş bölünişiginiň bolandygyny hem görkezip biler.
Çaýönü sebiti 1960-njy ýyllardan bäri çarwa durmuşyndan ekerançylyga we oturymlylyga geçen ilkinji şäherçeleriň biri hökmünde tanalýar. Şäherçäniň gurluşy, däp-dessur we önümçilik zolaklary irki jemgyýetçilik guramasyny we tehnologik ösüşi görkezýär.
B.e. öňki 9100–9000-nji ýyllara degişli täze tapyndylar binalaryň ýaşaýyş jaý hökmünde ulanylmakdan başlap, önümçilik ýa-da administratiw zerurlyklara çenli dürli maksatlar üçin ulanylandygyna şaýatlyk edip biler. Gazuw-agtaryş işleri dowam etdiriler, 2025-nji ýylyň ahyryna çenli barlaglaryň geçirilýän meýdany iki esse artdyrylar.


düýn 23:22
1.5k+

Beýik Britaniýada 241 million ýyl ozal ýaşap geçen hažžyklaryň gadymy garyndaşy tapyldy

Beýik britaniýaly alymlar, takmynan, 241 million ýyl ozal Angliýanyň günorta-günbataryndaky kenarda ýaşap geçen gadymy süýrenijileriň galyndylaryny tapdylar. Nätekiz dişli kiçijik jandar lepidozawr toparyna - häzirki zaman hažžyklarynyň, ýylanlaryň we adaty bolmadyk Täze Zelandiýa gatteriýalarynyň ata-babalaryna degişlidir...

13.09.2025 14:53
1.1k+

Gruziýada ösümlikleriň iýmitden başga maksatlar üçin ulanylyşynyň iň gadymy yzlary tapyldy

Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar...

26.08.2025 13:37
10k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.4k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...