Türk Çaýönüsinde ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan gadymy desgalar tapyldy

  • 02.08.2025 15:35
  • 7.7k+

Arheologlar Türkiýäniň günorta-gündogarynda ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan täze desgany tapdylar. Bu barada Arkeonews habar berdi.

Gazuw-agtaryş işleri Çanakkale şäherindäki 18-nji mart uniwersitetinden dosent Sawaş Sarialtunyň ýolbaşçylygynda Çaýönü depesinde alnyp barylýar. Bu ýylky arheologik möwsüm ozal öwrenilmedik meýdança gönükdirildi.
Bu iş ekspedisiýanyň agzalaryny eýýäm täze açyşlar bilen begendirdi - gözenek planlaşdyrma boýunça  gurlan dört sany gönüburçly bina, şeýle hem bürünç eýýamynyň terrakota suw turbasy tapyldy. Sarialtunyň sözlerine görä, bu tapyndylar Çaýönüniň goýnunda henizem açylmadyk taryhy gatlaklarynyň bardygyny tassyklaýar.
Alymlary, talyplary we ýerli işçileri öz içine alýan 60 adamdan ybarat topar obsidian gurallaryny, bezeg monjuklaryny, malahit nusgalaryny we mis önümleri hem tapdy. Bu möwsümde 14 sany mis artefakt tapyldy. Alymlaryň çaklamagyna görä, bu predmetler diňe bir tehniki başarnyklary görkezmän, eýsem şäherçede ýöriteleşdirilen önümçilik zolaklarynyň we iş bölünişiginiň bolandygyny hem görkezip biler.
Çaýönü sebiti 1960-njy ýyllardan bäri çarwa durmuşyndan ekerançylyga we oturymlylyga geçen ilkinji şäherçeleriň biri hökmünde tanalýar. Şäherçäniň gurluşy, däp-dessur we önümçilik zolaklary irki jemgyýetçilik guramasyny we tehnologik ösüşi görkezýär.
B.e. öňki 9100–9000-nji ýyllara degişli täze tapyndylar binalaryň ýaşaýyş jaý hökmünde ulanylmakdan başlap, önümçilik ýa-da administratiw zerurlyklara çenli dürli maksatlar üçin ulanylandygyna şaýatlyk edip biler. Gazuw-agtaryş işleri dowam etdiriler, 2025-nji ýylyň ahyryna çenli barlaglaryň geçirilýän meýdany iki esse artdyrylar.


düýn 17:03
4.3k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
2.6k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
4.7k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...

08.12.2025 06:24
6.4k+

Arheologlar Arap çölünde gadymy adamlaryň yzlaryny tapdylar

Häzirki wagtda Arap çöli adamlaryň ýaşamagy üçin diýseň ýowuz şertli ýerleriň biri hasaplanýar, ýöne ol hemişe beýle bolmandyr. Halkara arheologlar topary taryhdan öňki ýazgylarda Arap ýarym adasynyň "boş ýeri" hasaplanýan demirgazyk-gündogar içki böleginde gadymy adamlaryň ýaşandygynyň ygtybarly subutnamalaryny tapdylar...