Türk Çaýönüsinde ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan gadymy desgalar tapyldy

  • düýn 15:35
  • 3.9k+

Arheologlar Türkiýäniň günorta-gündogarynda ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan täze desgany tapdylar. Bu barada Arkeonews habar berdi.

Gazuw-agtaryş işleri Çanakkale şäherindäki 18-nji mart uniwersitetinden dosent Sawaş Sarialtunyň ýolbaşçylygynda Çaýönü depesinde alnyp barylýar. Bu ýylky arheologik möwsüm ozal öwrenilmedik meýdança gönükdirildi.
Bu iş ekspedisiýanyň agzalaryny eýýäm täze açyşlar bilen begendirdi - gözenek planlaşdyrma boýunça  gurlan dört sany gönüburçly bina, şeýle hem bürünç eýýamynyň terrakota suw turbasy tapyldy. Sarialtunyň sözlerine görä, bu tapyndylar Çaýönüniň goýnunda henizem açylmadyk taryhy gatlaklarynyň bardygyny tassyklaýar.
Alymlary, talyplary we ýerli işçileri öz içine alýan 60 adamdan ybarat topar obsidian gurallaryny, bezeg monjuklaryny, malahit nusgalaryny we mis önümleri hem tapdy. Bu möwsümde 14 sany mis artefakt tapyldy. Alymlaryň çaklamagyna görä, bu predmetler diňe bir tehniki başarnyklary görkezmän, eýsem şäherçede ýöriteleşdirilen önümçilik zolaklarynyň we iş bölünişiginiň bolandygyny hem görkezip biler.
Çaýönü sebiti 1960-njy ýyllardan bäri çarwa durmuşyndan ekerançylyga we oturymlylyga geçen ilkinji şäherçeleriň biri hökmünde tanalýar. Şäherçäniň gurluşy, däp-dessur we önümçilik zolaklary irki jemgyýetçilik guramasyny we tehnologik ösüşi görkezýär.
B.e. öňki 9100–9000-nji ýyllara degişli täze tapyndylar binalaryň ýaşaýyş jaý hökmünde ulanylmakdan başlap, önümçilik ýa-da administratiw zerurlyklara çenli dürli maksatlar üçin ulanylandygyna şaýatlyk edip biler. Gazuw-agtaryş işleri dowam etdiriler, 2025-nji ýylyň ahyryna çenli barlaglaryň geçirilýän meýdany iki esse artdyrylar.


29.07.2025 14:09
5.7k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

24.07.2025 10:31
3.4k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

21.07.2025 13:51
7.7k+

Äpet ýyrtyjy ihtiozawryň keşbi dikeldildi. Onuň sesi basýan ýüzgüçleri bolupdyr

Paleontologlaryň halkara topary ýura döwrüniň äpet ihtiozawry bolan temnodontozawryň keşbini dikeldip, onuň özboluşly aýratynlygyny ýüze çykardylar. Onuň suwda ýüzýärkä sesi basmaga ukyply ýüzgüçleri bolupdyr diýip, Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar...

14.07.2025 17:12
8.5k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...