Pompeýde Wezuwiý atylandan soň hem ýaşalandygynyň subutnamalary tapyldy

  • 11.08.2025 01:21
  • 11k+

Arheologlar b.e. öňki 79-njy ýylda Wezuwiniň atylmagy zerarly weýran bolan Pompeýde betbagtçylykdan soň hem ýaşaýyşyň gaýtadan dowam eden bolmagynyň mümkindigini görkezýän alamatlary tapdylar diýip, täze gazuw-agtaryş işleriniň netijelerine salgylanýan ScienceAlert neşiri habar berýär.

Barlagçylar diri galanlaryň bir bölegi beýleki sebitlere göçüp bilmän, dogduk şäheriniň harabalyklaryna gaýdyp gelipdir diýip hasaplaýarlar. Olara gaçybatalga gözleýän ýa-da harabalyklaryň arasyndan gymmat bahaly zatlary tapmagy umyt eden beýleki adamlaryň hem goşulan bolmagy mümkin. Wulkan atylmazdan öň Pompeýde 20 000-den gowrak adam ýaşapdyr. Alymlaryň pikirine görä, bu betbagtçylykda ilatyň 15-20% -i, esasan, şäheriň asmany ägirt uly gaz we kül buludy bilen örtüleni  sebäpli yssy howadan heläk bolupdyr
Bu adamlar, ähtimal, özleriçe resmi däl şäherçäni döredip, ösen Rim şäherine häsiýetli şäher infrastrukturasynyň we hyzmatlarynyň ýok agyr şertlerinde ýaşapdyrlar. V asyrda bu sebit ahyrsoňy gutarnykly taşlanypdyr.

"Täze gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde indi göz öňüne getirmämiz has aýdyňlaşdy: 79-njy ýyldan soň Pompeý gaýtadan dikelýär, bu ýöne bir şäher bolman, eýsem bir wagtlar bolan Pompeýiň henizem göze ilýän harabalyklarynyň arasynda yraň atyp duran we çal üýşmegi, lager pisint bir zat bolýar" - diýip, Pompeýiň Arheologiki seýilgähiniň müdiri Gabriel Suhtrel gürrüň berýär.

Geň ýeri, şäheri heläk eden kül öýleri, öý goşlaryny we hatda adam galyndylaryny hem gaýym örtüp, olaryň gowy saklanyp galmagyna hyzmat edipdir. Häzirki wagtda Pompeý ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girýär we Italiýanyň Kolizeýden soň iň köp syýahata barylýan ýeridir. Geçen ýyl ol ýere takmynan 4,17 million adam geldi. Arheologiki ýadygärlik takmynan 22 gektar meýdany tutýar, onuň üçden bir bölegi henizem küle basyrynyp ýatyr.


01.12.2025 12:46
5.1k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
4.4k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...

20.11.2025 12:08
3.7k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.7k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...