Türkmen alymlary ýyladyşhanalar üçin uniwersal suwuk dökün işläp taýýarlaýarlar

  • 10.08.2025 22:48
  • 3k+

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynda ýyladyşhanalar üçin KAS-28, -30 we -32 suwuk dökünleriniň döredilmegi boýunça işler tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar. «Türkmenistan: Altyn asyr» elektron neşiriniň habar bermegine görä, täze önümiň düzüminde kaliý, azot, ammiak selitrasy we beýleki peýdaly goşundylary bar.

Täze işläp taýýarlama gök önümleri, sitrus miwelerini hem-de banan ösdürip ýetişdirýän ýerli ýyladyşhana hojalyklarynda gyzyklanma döredýär. Goňşy ýurtlar hem bu dökünden «çäklendirilmedik mukdarda» satyn almaga taýýarlyk görýärler. Institut döküniň senagat görnüşinde öndürilişine gatnaşmagy, onuň Türkmenistanda ylmy esasda, barlaghana gözegçiligi bilen öndürilmegini meýilleşdirýär.
Tehnologik taslamalar we ornaşdyrma bölüminiň uly inženeri Amanmyrat Remezanowyň sözlerine görä, dökün ýyladyşhana ösümlikleri üçin zerur bolan ähli maddalary — witaminleri, mineralary, mikroelementleri hem-de kesellere we zyýankeşlere garşy gorag berýän bölekleri özünde jemleýär. Ulanylmazdan öň garyndy her bir ekiniň aýratynlyklaryny göz öňünde tutup, gerekli konsentrasiýa çenli suw bilen garylmaly. Ony damjalaýyn suwaryş ulgamy arkaly berip, bir wagtda hem suwaryş, hem-de iýmitlendiriş amala aşyrylyp bilner.
Garyndy ekologiýa talaplary göz öňünde tutulyp taýýarlanyldy — ol toprak, ösümlikler we daşky gurşaw üçin howpsuzdyr. Hünärmenleriň pikiriçe, ony diňe ýyladyşhana hojalyklarynda däl, eýsem, açyk meýdanda miweler, gawun-garpyz we gök önümler öndürýänler hem ulanyp bilerler.


düýn 23:19
1.1k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.3k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.4k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.1k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...