Paleontologlar deňiz süýrenijileriniň näbelli görnüşini tapdylar. Onuň gaňňyly baryp 1978-nji ýylda tapylypdy

  • düýn 14:48
  • 4.6k+

Paleontologlar irki ýura döwründe, takmynan, 183 million ýyl ozal ýaşap geçen plesiozawrlaryň - deňiz ýaşşerleriniň täze görnüşini tapdylar. Olaryň gaňňyllary 1978-nji ýylda Germaniýanyň Holsmaden känindäki Posidoniýa slanesinde tapylypdy, ýöne haýwanyň özboluşly aýratynlyklaryny jikme-jik öwrenmek ýaňy-ýakynda geçirildi.

Barlagyň netijeleri PeerJ žurnalynda çap edildi.
Täze görnüşe Plesionectes longicollum diýilýär. Ýaşşerleriň uzynlygy takmynan 3,2 metr bolupdyr. Boýnunyň uzynlygy 1,25 metr bolup, azyndan 43 oňurgadan ybarat bolupdyr, şonuň üçin latynça ady longicollum, ýagny "uzyn boýunly" diýmegi aňladýar. Ýaşşeriň guýrugy takmynan 81 santimetr bolupdyr.
Plesionectes longicollum - Holsmaden sebitinden tapylan iň gadymy pleziozawrdyr. Bu möhüm açyş deňizleriň ekoulgamlarynyň ewolýusiýasyna düşünmäge kömek edýär, ummanlarda ummasyz kislorod ýetmezçiligi başdan geçirilýär, ýagny  dünýäniň deňiz durmuşyna täsir eden anoksiki hadysa bolup geçýär diýip,  Polşanyň Ylymlar akademiýasyndan doktor Daniel Madzýa düşündirdi.
Posidoniýa slanesiniň emele gelmegi pleziozawrlaryň esasy ugurlaryny görkezýän, bu toparyň bäş görnüşini öz içine alýan örän oňat saklanyp galan deňiz galyndylary bilen tanalýar. Täze görnüşler sebitdäki deňiz süýrenijileriniň dürlüliginiň ozal pikir edilişinden has giňdigini görkezýär.
Mezozoý döwrüniň deňiz süýrenijileri - ihtiozawrlar, pleziozawrlar, pliozawrlar we mozazawrlar häzirki zaman hažžyklary bilen baglanyşyklydy. Olar seýrek tapylýar, şonuň üçin her täze açyş gadymy ummanlaryň durmuşyna düşünmek üçin möhümdir.


07.08.2025 15:41
5.7k+

Türkmen alymlary deňiz suwotularyndan ýaralary tiz bejerýän bioserişde işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologiýa parkynyň biotehnologiýa barlaghanasynyň hünärmenleri Hazar deňzinde ösýän gök-ýaşyl we goňur suwotulary çig mal hökmünde ulanyp, özboluşly alginat kompozisiýasyny almaga mümkinçilik berýän täze tehnologiýa döretdiler...

07.08.2025 13:04
4.8k+

Arylarda garramagy haýallatmak ukyby ýüze çykaryldy. Bu aýratynlyk beýleki organizmlerde synag ediler

Lester uniwersitetiniň (Beýik Britaniýa) alymlary amatsyz şertlerde ösýän Nasonia vitripennis arylaryň liçinkalarynyň uly ýaşda has haýal ösýändigini anykladylar. Açyşyň netijeleri Proceedings of the National Academy of Sciences žurnalynda neşir edildi...

07.08.2025 11:58
2.7k+

Alymlar 70 ýyldan soň gadymy gaplardaky şepbeşik maddanyň baldygyny anyklady

Arheologlar 1954-nji ýylda Italiýadaky Wezuwiniň günorta eňňitlerinde tapylan bürünç gaplaryň içindäki zat barada uzak dowam eden çekeleşiklere nokat goýdy. Tapyndy Pompeýden, takmynan, 70 km uzaklykda, Pestumda b...

06.08.2025 18:05
9.5k+

Alymlar 6000 ýyl ozal ýaşan iki doganyň daşky keşbini dikeltdi

Çehiýaly ylmy gözlegçiler alty müň ýyldan gowrak ozal ýaşan iki aýalyň daşky keşbini gaýtadan dikeltdi. Archaeological and Anthropological Sciences žurnalynda neşir edilen makalada hakyky 3D modelini döretmegiň kriminalistika, arheologiýa we genetika usullarynyň utgaşdyrylmagy netijesinde mümkin bolandygy aýdylýar...