Dag howasynyň öýkünmesi syçanlarda Parkinson keseliniň ösüşini haýallatdy

  • şu gün 15:56
  • 1.2k+

ABŞ-nyň Garward uniwersitetiniň ýanyndaky Broda institutynyň alymlary Parkinson keselli syçanlarda dag howasyna meňzeýän, kislorody az bolan howanyň keseliň alamatlarynyň ösmegini haýalladýandygyny ýüze çykardylar diýip, institutyň metbugat gullugy habar berdi.

“Biz diňe bir keseliň ösmegini haýallatmak bilen çäklenmän, eýsem onuň bilen bagly käbir zeperleri hem bejermegi başardyk. Bu bolsa, öýjükler doly ölmänkä, olaryň kadaly işini dikeltmek mümkinçiliginiň bardygyny görkezýär” - diýip, Garward uniwersitetiniň professory Wamsi Muta belledi.

Barlagçylar beýik daglyk ýerlerde ýaşaýanlarda keseliň haýal ösýändigine we çilim çekýänlerde onuň has seýrek duşýandygyna ünsi çekip, gipoksiýanyň (kislorod ýetmezçiligi) neýrodegeneratiw prosesleri haýalladyp biljekdigini çak etdiler.
Synag wagtynda Parkinson keseliniň alamaty bolan syçanlaryň bir topary adaty howada, beýlekileri bolsa 4800 metr belentlikdäki dag howasyna deň bolan 11% kislorodly gurşawda ýaşady. Üç aýdan soň, adaty howada ýaşaýanlarda agyr hereket bozulmalary we köp sanly neýron öýjükleriniň ölmegi ýüze çykdy. Dag howasyna meňzeýän şertlerde ýaşaýanlarda, zäherli beloklaryň emele gelmegi dowam eden hem bolsa, bu alamatlar ösmedi diýen ýaly.
Neýrofiziologlaryň pikirine görä, Parkinson keselinde neýronlar artykmaç kislorody gaýtadan işläp bilmeýär, bu bolsa öýjüklere oksidant zeperini ýetirýär we olaryň ölmegine sebäp bolýar. Bu keseliň ösmegini haýalladyp biljek gipoksiýa öýkünýän derman serişdelerini işläp taýýarlamagyň geljegini açýar.


düýn 22:48
2.1k+

Türkmen alymlary ýyladyşhanalar üçin uniwersal suwuk dökün işläp taýýarlaýarlar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynda ýyladyşhanalar üçin KAS-28, -30 we -32 suwuk dökünleriniň döredilmegi boýunça işler tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar. «Türkmenistan: Altyn asyr» elektron neşiriniň habar bermegine görä, täze önümiň düzüminde kaliý, azot, ammiak selitrasy we beýleki peýdaly goşundylary bar...

düýn 21:09
3.1k+

Milliardlarça deňiz ýyldyzyny ýok eden bakteriýa ýüze çykaryldy

Kanadaly we amerikaly biologlar dünýä ummanynda deňiz ýyldyzlarynyň milliardlarçasyny ýok eden, olary iglediji keseli (SSWD) döredijiniň Vibrio pectenicida atly bakteriýalaryň ştammydygyny anykladylar. Bu barada Hakaý institutynyň (Kanada) metbugat gullugy habar berdi...

09.08.2025 18:20
2.7k+

NASA we Google Cloud kosmosda astronawtlara kömek etmek üçin EA lukmanyny döredýär

NASA we Google Cloud uzak dowam edýän kosmos missiýalarynda astronawtlara diagnoz goýmakda we bejermekde kömek edip biljek emeli aň ulgamyny synagdan geçirýär. Ulgam “Ekipaž lukmanynyň sanly kömekçisi” (CMO-DA) adyny aldy we Aýa gaýdyp barmak boýunça “Artemid” missiýasyndan başlap, ekipažly uçuşlara taýýarlygyň çäklerinde döredildi...

09.08.2025 14:48
7.7k+

Paleontologlar deňiz süýrenijileriniň näbelli görnüşini tapdylar. Onuň gaňňyly baryp 1978-nji ýylda tapylypdy

Paleontologlar irki ýura döwründe, takmynan, 183 million ýyl ozal ýaşap geçen plesiozawrlaryň - deňiz ýaşşerleriniň täze görnüşini tapdylar. Olaryň gaňňyllary 1978-nji ýylda Germaniýanyň Holsmaden känindäki Posidoniýa slanesinde tapylypdy, ýöne haýwanyň özboluşly aýratynlyklaryny jikme-jik öwrenmek ýaňy-ýakynda geçirildi...