Dag howasynyň öýkünmesi syçanlarda Parkinson keseliniň ösüşini haýallatdy

  • 11.08.2025 15:56
  • 3.4k+

ABŞ-nyň Garward uniwersitetiniň ýanyndaky Broda institutynyň alymlary Parkinson keselli syçanlarda dag howasyna meňzeýän, kislorody az bolan howanyň keseliň alamatlarynyň ösmegini haýalladýandygyny ýüze çykardylar diýip, institutyň metbugat gullugy habar berdi.

“Biz diňe bir keseliň ösmegini haýallatmak bilen çäklenmän, eýsem onuň bilen bagly käbir zeperleri hem bejermegi başardyk. Bu bolsa, öýjükler doly ölmänkä, olaryň kadaly işini dikeltmek mümkinçiliginiň bardygyny görkezýär” - diýip, Garward uniwersitetiniň professory Wamsi Muta belledi.

Barlagçylar beýik daglyk ýerlerde ýaşaýanlarda keseliň haýal ösýändigine we çilim çekýänlerde onuň has seýrek duşýandygyna ünsi çekip, gipoksiýanyň (kislorod ýetmezçiligi) neýrodegeneratiw prosesleri haýalladyp biljekdigini çak etdiler.
Synag wagtynda Parkinson keseliniň alamaty bolan syçanlaryň bir topary adaty howada, beýlekileri bolsa 4800 metr belentlikdäki dag howasyna deň bolan 11% kislorodly gurşawda ýaşady. Üç aýdan soň, adaty howada ýaşaýanlarda agyr hereket bozulmalary we köp sanly neýron öýjükleriniň ölmegi ýüze çykdy. Dag howasyna meňzeýän şertlerde ýaşaýanlarda, zäherli beloklaryň emele gelmegi dowam eden hem bolsa, bu alamatlar ösmedi diýen ýaly.
Neýrofiziologlaryň pikirine görä, Parkinson keselinde neýronlar artykmaç kislorody gaýtadan işläp bilmeýär, bu bolsa öýjüklere oksidant zeperini ýetirýär we olaryň ölmegine sebäp bolýar. Bu keseliň ösmegini haýalladyp biljek gipoksiýa öýkünýän derman serişdelerini işläp taýýarlamagyň geljegini açýar.


şu gün 19:18
1.1k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

düýn 17:03
6.8k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
3.7k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.1k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...