Dag howasynyň öýkünmesi syçanlarda Parkinson keseliniň ösüşini haýallatdy

  • 11.08.2025 15:56
  • 3.4k+

ABŞ-nyň Garward uniwersitetiniň ýanyndaky Broda institutynyň alymlary Parkinson keselli syçanlarda dag howasyna meňzeýän, kislorody az bolan howanyň keseliň alamatlarynyň ösmegini haýalladýandygyny ýüze çykardylar diýip, institutyň metbugat gullugy habar berdi.

“Biz diňe bir keseliň ösmegini haýallatmak bilen çäklenmän, eýsem onuň bilen bagly käbir zeperleri hem bejermegi başardyk. Bu bolsa, öýjükler doly ölmänkä, olaryň kadaly işini dikeltmek mümkinçiliginiň bardygyny görkezýär” - diýip, Garward uniwersitetiniň professory Wamsi Muta belledi.

Barlagçylar beýik daglyk ýerlerde ýaşaýanlarda keseliň haýal ösýändigine we çilim çekýänlerde onuň has seýrek duşýandygyna ünsi çekip, gipoksiýanyň (kislorod ýetmezçiligi) neýrodegeneratiw prosesleri haýalladyp biljekdigini çak etdiler.
Synag wagtynda Parkinson keseliniň alamaty bolan syçanlaryň bir topary adaty howada, beýlekileri bolsa 4800 metr belentlikdäki dag howasyna deň bolan 11% kislorodly gurşawda ýaşady. Üç aýdan soň, adaty howada ýaşaýanlarda agyr hereket bozulmalary we köp sanly neýron öýjükleriniň ölmegi ýüze çykdy. Dag howasyna meňzeýän şertlerde ýaşaýanlarda, zäherli beloklaryň emele gelmegi dowam eden hem bolsa, bu alamatlar ösmedi diýen ýaly.
Neýrofiziologlaryň pikirine görä, Parkinson keselinde neýronlar artykmaç kislorody gaýtadan işläp bilmeýär, bu bolsa öýjüklere oksidant zeperini ýetirýär we olaryň ölmegine sebäp bolýar. Bu keseliň ösmegini haýalladyp biljek gipoksiýa öýkünýän derman serişdelerini işläp taýýarlamagyň geljegini açýar.


şu gün 13:08
1.6k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

şu gün 13:02
1.5k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

şu gün 06:35
3.5k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...

düýn 17:39
2.6k+

Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi...