Dag howasynyň öýkünmesi syçanlarda Parkinson keseliniň ösüşini haýallatdy

  • 11.08.2025 15:56
  • 3.4k+

ABŞ-nyň Garward uniwersitetiniň ýanyndaky Broda institutynyň alymlary Parkinson keselli syçanlarda dag howasyna meňzeýän, kislorody az bolan howanyň keseliň alamatlarynyň ösmegini haýalladýandygyny ýüze çykardylar diýip, institutyň metbugat gullugy habar berdi.

“Biz diňe bir keseliň ösmegini haýallatmak bilen çäklenmän, eýsem onuň bilen bagly käbir zeperleri hem bejermegi başardyk. Bu bolsa, öýjükler doly ölmänkä, olaryň kadaly işini dikeltmek mümkinçiliginiň bardygyny görkezýär” - diýip, Garward uniwersitetiniň professory Wamsi Muta belledi.

Barlagçylar beýik daglyk ýerlerde ýaşaýanlarda keseliň haýal ösýändigine we çilim çekýänlerde onuň has seýrek duşýandygyna ünsi çekip, gipoksiýanyň (kislorod ýetmezçiligi) neýrodegeneratiw prosesleri haýalladyp biljekdigini çak etdiler.
Synag wagtynda Parkinson keseliniň alamaty bolan syçanlaryň bir topary adaty howada, beýlekileri bolsa 4800 metr belentlikdäki dag howasyna deň bolan 11% kislorodly gurşawda ýaşady. Üç aýdan soň, adaty howada ýaşaýanlarda agyr hereket bozulmalary we köp sanly neýron öýjükleriniň ölmegi ýüze çykdy. Dag howasyna meňzeýän şertlerde ýaşaýanlarda, zäherli beloklaryň emele gelmegi dowam eden hem bolsa, bu alamatlar ösmedi diýen ýaly.
Neýrofiziologlaryň pikirine görä, Parkinson keselinde neýronlar artykmaç kislorody gaýtadan işläp bilmeýär, bu bolsa öýjüklere oksidant zeperini ýetirýär we olaryň ölmegine sebäp bolýar. Bu keseliň ösmegini haýalladyp biljek gipoksiýa öýkünýän derman serişdelerini işläp taýýarlamagyň geljegini açýar.


düýn 23:19
1.1k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.3k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.4k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.1k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...