Marsda Ýerde näbelli mineral tapyldy

  • 13.08.2025 07:36
  • 9.3k+

Marsa köpýyllyk gözegçilikler onuň üstüniň jikme-jik kartasyny döretmäge mümkinçilik berdi, ýöne planetanyň mineral düzümi häzire çenli doly öwrenilmän galýar. Alymlar bu planeta barada täze düşünjeleri almak üçin zond we spektr maglumatlaryny seljermegi dowam etdirýär, bu bolsa käwagtlar garaşylmadyk netijeleri berýär. Şeýle spektrleriň biri Marsda Ýerde näbelli mineralyň bolup biljekdigini görkezdi diýip, Gizmodo ýazýar.

Açyş NASA-nyň Mars Reconnaissance Orbiter orbital enjamynyň maglumatlaryna esaslanýar. Ýakynda bu barada makala Nature Communications žurnalynda neşir edildi. Mariner jülgesiniň – Marsyň ekwatorynyň ugrundaky äpet jaýrygyň töwereginde demir gidroksisulfatyň bardygy ýüze çykaryldy. Sulfatlar we beýleki kükürt birleşmeleri, adatça, suw barlygynda emele gelýär, bu ýagdaýda bolsa alymlar kislorodyň bolup bilmegini hem çaklaýar.
Ýygnalan maglumatlar bu ýerde birwagtlar suwuň we kislorodyň bolandygyny delillendirýär hem-de geçmişde ýaşaýşyň hem bolandygyny çaklamaga esas berýär. Saklanyp galan sulfatlar suwuň ýitip gidendigini görkezýär, ýogsam olar eräp, başga bir minerallara öwrülerdi. Bu Marsda daşky gurşawyň üýtgemegine düşünmek üçin möhümdir.
Sebitleriň birinde ylmy gözlegçiler poligidratlaşdyrylan sulfatlaryň gatlaklaryny, olaryň aşagynda bolsa monogidratlaşdyrylan sulfatlary we demir gidroksisulfatlary tapdy. Soňkular alymlary geň galdyrdy: bu maddanyň Ýerdäki barlaghanada sintezi Ýerde duşmaýan kristal gurluşly materialyň emele gelmegine getirdi.
Ylmy gözlegçiler onuň täze mineral bolup biljekdigini öňe sürýär. Ýöne alymlar ony resmi taýdan täze mineral diýip ykrar etmek üçin Ýeriň ýüzünde tapmaly.
Bellenilişi ýaly, himiki maddanyň Ýerden daşary, soňra öz planetamyzda tapylýan ýagdaýy ilkinji gezek däl. Ozal şeýle ýagdaý bilen geliý – ilki Gün spektrinde, soňra Ýerde tapylypdy.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...