Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

  • 03.08.2025 17:37
  • 12k+

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy.

The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi. Ylmy gözlegçileriň hasabyna görä, mör-möjegiň agramy 45 gram töweregi bolup, bu golf topunyň agramyna golaýdyr. Uzynlygy bolsa 40 sm ýetýär.
Tapyndyny Jeýms Kuk uniwersitetinden Angus Emmott we Ross Kouplend ýüze çykardy. Uly urkaçy mör-möjek Millaa-Millaa ilat nokady bilen Maunt-Gipipame krateriniň arasyndaky agaçlaryň ýokary başlaryndan tapyldy. Ylmy gözlegçiler mör-möjegi tutmak üçin uzyn taýak ulandy. Kouplend tapylan taýajyk görnüşliniň ozal öwrenilmedik görnüş bolup biljekdigini öňe sürýär.
Mör-möjek gözenege salyndy, iýmit berildi we ýumurtgasy ýygnaldy. Emmottyň aýtmagyna görä, taýajyk görnüşlileriň her biriniň ýumurtgasynyň özboluşly şekiliniň bolmagy Acrophylla alta-nyň özboluşlylygyny tassyklamaga kömek etdi. Alymlaryň pikiriçe, bu görnüş uzak wagtlap görünmän galan bolmaly, çünki olar agaçlaryň çür başynda diýen ýaly ýaşaýar.
Taýajyk görnüşliniň uly göwrümi sebitiň çyg we salkyn howasy bilen baglanyşykly bolsa gerek. Agyr beden mör-möjege şeýle şertlere uýgunlaşmaga kömek edip biler. Häzirlikçe mör-möjegiň diňe urkaçysy ýüze çykaryldy we indi alymlar erkegini hem tapmaga umyt bildirýär. Ýöne erkek mör-möjegiň ep-esli kiçi bolup, başga görnüşleriň wekillerine meňzeş bolup biljekdigi bu işi kynlaşdyrýar.

“Bu görnüşi aýratynlandyrmak ony gorap saklamak üçin hem örän möhümdir. Biz görnüşiň bardygyny we nirede duşýandygyny bilmesek, ony gorap bilmeris” – diýip, Kwinslend muzeýiniň hünärmeni Nikol Ganter belledi.


düýn 10:31
5k+

Süýji suwly derýada ýaşan mozazawryň galyndylary tapyldy

Paleontologlar ABŞ-nyň demirgazygynda deňiz mozazawrynyň galyndylaryny tapdylar. Onuň dişleriniň himiki düzümi bu ýyrtyjynyň süýji suwly derýada ýaşandygyny görkezýär. Bu ilkinji şeýle açyş bolup, öň diňe deňiz süýrenijileri hasaplanýan mozazawrlaryň mümkin bolan görnüşleri baradaky düşünjämizi ep-esli giňeldýär diýip, Upsala uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär...

düýn 10:02
7.4k+

Hytaýly alymlar Ýeriň aşaky mantiýasynda "superummanyň" bardygy baradaky çaklamany öňe sürdüler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň (CAS) Guançžou Geohimiýa institutynyň professory Du Çžisýueniň ýolbaşçylyk edýän ylmy-barlag topary Ýeriň aşaky mantiýasynyň içinde ägirt uly ilkinji suw howdanynyň ýerleşip biljekdigini tejribe arkaly tassyklady...

15.12.2025 11:29
2.5k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...