Hytaýda arheologlar ilkinji merkezleşdirilen imperiýanyň döreýiş eýýamy barada täze maglumatlary berýän özboluşly tapyndy barada habar berildi. Sinhua agentliginiň maglumatlaryna görä, Sinhaý welaýatynyň demirgazygynda, Golog-Tibet awtonom okrugynda, Gýaring-So kölüniň golaýyndaky gaýada gadymy ýazgy tapyldy...
Beýik britaniýaly alymlar, takmynan, 241 million ýyl ozal Angliýanyň günorta-günbataryndaky kenarda ýaşap geçen gadymy süýrenijileriň galyndylaryny tapdylar. Nätekiz dişli kiçijik jandar lepidozawr toparyna - häzirki zaman hažžyklarynyň, ýylanlaryň we adaty bolmadyk Täze Zelandiýa gatteriýalarynyň ata-babalaryna degişlidir...
Sisiliýanyň suwlarynda b.e.öň 241-nji ýylda Egad adalaryndaky söweş wagty ýitirilip bilnen gadymy rim bürünç tuwulgasy tapyldy diýip, Live Science habar berýär. Tuwulgany we ýene 30 töweregi predmeti Suwa giden ýerleri resminamalaşdyrmak boýunça jemgyýetiň (Society for the Documentation of Submerged Sites, SDSS) daýwerleri tapdy...
Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar...
Marokkoda paleontologlar özboluşly gorag uýgunlaşmaly dinozawr bolan Spicomellus aferi ankilozawryny tapdylar. Alymlar bu üýtgeşik ýyrtyjynyň daşky keşbini döretdiler. Nature žurnalynda çap edilen barlagda ankilozawrlaryň esasy goraglarynyň köpüsiniň ozal pikir edilişinden has ir peýda bolandygy ýüze çykaryldy...
Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar...
Eýranda arheologlar, takmynan, 1600 ýyllyk kiçijik gadymy ýazgyny tapdylar. Ýazgynyň ölçegi - ini dört santimetr we boýy ýedi santimetr diýip, Ancientist portaly ýazýar. Tapyndy taryhçylaryň parslaryň we pars diliniň watany diýip atlandyrýan Fars welaýatynyň paýtagty Marwdeşt şäheriniň golaýyndaky daglyk ýerden tapyldy...
Arheologlar Türkiýede bir adamyň toýundan ýasalan uly bolmadyk heýkeljigini tapdylar. Bu artefaktyň ýaşy, takmynan, 8000 ýyl töweregi diýip, DHA habarlar gullugy habar berdi. Dokuz santimetrlik heýkel Izmir welaýatynyň Kemalpaşa etrabynyň Ulujak depesinden tapyldy...
Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...
Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...
Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...
Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...
Täjigistanyň Hujand döwlet uniwersitetiniň arheologlary gadymy Mugtepa şäher harabaçylygynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda birnäçe artefaktlary, şol sanda gadymy suw geçirijini tapdy. Tapyndy nobatdaky gezek Merkezi Aziýada ýaşan halklaryň ýokary inženerlik bilimine eýe bolandygyny görkezdi diýip, Arkeonews ýazýar...
Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...
Halkara ylmy gözlegçileriň topary Özbegistanyň çäginde gadymy adamlaryň ýaý bilen oky, takmynan, 80 müň ýyl ozal ulanandygyny anyklady. Bu şeýle ýaragyň Afrikanyň çäginden daşary ulanylandygyna iň irki subutnamalaryň biridir diýip, RYA-nyň Sibir bölüminiň Arheologiýa we etnografiýa institutynyň metbugat gullugyna salgylanyp, TASS habar berýär...
Arheologlar Demirgazyk Karolinadaky Appalaçi döwlet uniwersitetiniň çäginde ýerli amerikalylaryň düşelgesiniň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylar b.e. öňki 8000-1000-nji ýyllaryň giçki arhaik we wudlend döwürlerine degişlidir diýip, Archaeology magazine ýazýar...
Meksikanyň Ýukatan ýarym adasyndaky gowakdaky stalagmit sebitde köp sanly gurakçylyklaryň bolandygyny, şol sanda olaryň biriniň 13 ýyl dowam edendigini ýüze çykardy. Bu gurakçylyk, takmynan, müň ýyl ozal Maýýa medeniýetiniň pese gaçmagynda möhüm rol oýnap biler diýip, barlagyň awtorlary Science Advances žurnalynda habar berdiler...
Mongoliýada uly dyrnakly, guşa meňzeş dinozawryň galyndylary tapyldy. Täze görnüş Shri rapax diýlip atlandyryldy we dromeozawrid maşgalasyna degişlidir. Bu açyş barada Historical Biology žurnalynda habar berildi...
Iýul aýynyň başynda Tehasa inen weýrançylykly suw joşguny Trewis okrugynda taryhdan öňki yzlaryň ýüze çykmagyna getirdi. Bu açyş barada CNN habar berýär. Tebigy betbagtçylykdan soň ýerli ýaşaýjylara harabalygy arassalamaga kömek edýän meýletinçi Sendi-Krik sebitinde üç dyrnakly 15 sany uly yzy tapdy...
Polşada balykçy Wisla derýasyndan ýaşy, takmynan, 700 ýyl bolan gylyjy çykardy. Onuň uzynlygy 79 santimetre barabar diýip, People ýazýar. Erkek adam kanunyň talap edişi ýaly artefakty Ýadygärlikleri goramak boýunça paýtagt gullugyna gowşurdy...
Arheologlar Eýranyň demirgazyk-gündogaryndaky Demirgazyk Horasan welaýatynda ýaşy 3000 ýyla barabar bolan daş gapyrjagy tapdy. Live Science neşiriniň maglumatlaryna görä, tapyndy Çalou Depesindäki gazuw-agtaryş işleriniň dowamynda ýüze çykaryldy...
Arheologlar Serteý jülgesiniň (Russiýanyň Smolensk oblasty) torfly oturymly ýerlerinde geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda agaçdan ýonulyp ýasalan antropomorf eli tapdylar. Tapyndy Döwlet Ermitažynyň Demirgazyk-Günbatar ekspedisiýasynyň hünärmenleri tarapyndan ýüze çykaryldy...
Paleontologlar irki ýura döwründe, takmynan, 183 million ýyl ozal ýaşap geçen plesiozawrlaryň - deňiz ýaşşerleriniň täze görnüşini tapdylar. Olaryň gaňňyllary 1978-nji ýylda Germaniýanyň Holsmaden känindäki Posidoniýa slanesinde tapylypdy, ýöne haýwanyň özboluşly aýratynlyklaryny jikme-jik öwrenmek ýaňy-ýakynda geçirildi...
Arheologlar 1954-nji ýylda Italiýadaky Wezuwiniň günorta eňňitlerinde tapylan bürünç gaplaryň içindäki zat barada uzak dowam eden çekeleşiklere nokat goýdy. Tapyndy Pompeýden, takmynan, 70 km uzaklykda, Pestumda b...
Arheologlar Türkiýäniň Büklükale şäherinde bürünç asyrynyň tehnologiýasy we medeni alyş-çalşy baradaky düşünjämizi üýtgedýän gadymy aýna zatlary tapdylar. Olar Merkezi Anadoluda tapylan iň gadymy aýna önümleriň biridir diýip, Arkeonews habar berýär...
Arheologlar Türkiýäniň günorta-gündogarynda ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan täze desgany tapdylar. Bu barada Arkeonews habar berdi. Gazuw-agtaryş işleri Çanakkale şäherindäki 18-nji mart uniwersitetinden dosent Sawaş Sarialtunyň ýolbaşçylygynda Çaýönü depesinde alnyp barylýar...
Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...
Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...
Beýlor uniwersitetinden Dawid Zoriýanyň ýolbaşçylygyndaky arheologlar topary Italiýada etrusklaryň (b.e. öňki I müňýyllykda ýaşan gadymy medeniýet) 2600 ýyllyk el degrilmedik mazaryny tapdy. Rimden 70 km uzaklykda ýerleşýän bu tapyndy Gadymy Rimiň döremezinden öňki taryhy öwrenmek üçin iň möhüm maglumatlaryň biri hasaplanýar diýip, uniwersitetiň resmi saýty habar berýär...
Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...
Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...
Arheologlar Sisiliýanyň günorta-gündogar kenar ýakasynda bogaldagy we urgany saklanyp galan gark bolan gadymy grek gämisini tapdylar. Gämi b.e. öňki VI–V asyrlarda gark bolupdyr diýip, LBV portaly habar berýär...
Paleontologlaryň halkara topary ýura döwrüniň äpet ihtiozawry bolan temnodontozawryň keşbini dikeldip, onuň özboluşly aýratynlygyny ýüze çykardylar. Onuň suwda ýüzýärkä sesi basmaga ukyply ýüzgüçleri bolupdyr diýip, Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar...
Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...
Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...
Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...
Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar...
Müsüri öwrenmek bilen meşgullanýan italiýaly alymlaryň topary Giza belentliginiň aşagynda ýerasty desgalaryň yzlarynyň tapylandygyny habar berdi. Daily Mail-iň ylmy gözlege gatnaşyjylara salgylanyp ýazmagyna görä, alymlar, esasan, Uly Sfinks heýkeliniň töwereklerine ünsi jemledi...
ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty) 209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir...
Arheologlar Portugaliýanyň kenarýakasynyň iki ýerinde neandertallaryň aýak yzlaryny tapdy. Olaryň ýaşy, takmynan, 78-82 müň ýyla barabar diýip, Scientific Reports žurnalyndaky makala salgylanyp, “N+1” neşiri habar berýär...
