Akyldar nusgawy şahyr Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýini bellemäge taýýarlygyň çäklerinde türkmen alymlary onuň durmuşy we döredijilik mirasy barada täze golýazmalarydyr beýleki çeşmeleri işjeň gözleýärler...
Bennu asteroidinden alnan nusga Waşingtondaky Milli tebigaty öwreniş muzeýinde ilkinji gezek köpçülige görkezmek üçin çykaryldy. Diwarlykda nusganyň özi, raketa göterijisiniň maketleri, OSIRIS-REx zondy we missiýanyň...
Digital Medicine žurnalynda çap edilen täze gözleg AI esasly çat-botlaryň adamlara fiziki işjeňligi, iýmitlenmegi we ukyny gowulaşdyrmakda ýardam edip biljekdigini görkezýär. Kadasyz iýmitlenmek, maşk etmezlik...
Sidneýiň Tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary görşi pes adamlara daşary çykylanda dogry ýol tapmaga kömek edýän akylly äýnek oýlap tapdylar. Bu täze äýnek giňişligi duýmak üçin ses signallaryny ulanýan ýarganatlaryň...
Gün işjeňliginiň ýokary çäginiň wagtyndan öň bolup biler. NASA-nyň we ABŞ-nyň Atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) alymlarynyň aýtmagyna görä, bu açyş ýyldyzyň tebigatyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer...
Gazagystanda Hazar deňziniň daşky gurşaw meselelerini öwrenmek üçin ylmy-barlag instituty dörediler diýip, Respublikanyň Suw serişdeleri we suwaryş ministrliginiň metbugat gullugy habar berdi. Ministrlik eýýäm...
Ýeriň atmosferasy atmosfera girende ýanýan kosmos zibiliniň galyndylary sebäpli hapalanma sezewar bolan. Bu hapalanmanyň derejesi garaşylandan has ýokary bolup çykdy we, ähtimal, ol ýakyn onýyllyklarda çalt ýokarlanar...
Miçigan döwlet uniwersitetiniň alymlary ýüz üçin ideg kosmetikalarynda ülje şänigini peýdalanmagyň usulyny tapdylar. Ülje şäniginiň ekstraktynyň garramagy haýallatmaga we deriniň saglygyny gowulaşdyrmaga ukyplydygy...
Astronomlar 380 müňden gowrak galaktikanyň takyk atlasyny döretdiler. Taslama gijeki asmanyň kartalaryny döretmek boýunça birnäçe asyrlap dowam eden işleri bir ýere jemledi. Alymlar ýakyn ýerleşen uly galaktikalaryň...
Prezident Serdar Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasyna resmi saparynyň çäklerinde Ankarada geçirilýän Türkmen-türk işewürlik maslahatynyň açylyş dabarasyndaky eden çykyşynda türk kompaniýalaryna ylym we tehnika...
Surreý uniwersitetiniň britan alymlary kömürturşy gazyny netijeli siňdirýän we kislorody bölüp çykarýan Chroococcidiopsis cubana bakteriýalary arkaly bioreňk döretdiler. Alymlaryň pikirine görä, bu gurluş Ýeriň...
Günorta Koreýanyň alymlary «berlin mawysynyň» – giň ýaýran gök reňk pigmenetiniň esasynda mikroskopik robotlary döretdiler. Olar suwy plastik bölejiklerden arassalarlar. Berlin mawy reňki birnäçe asyr bäri tanalýar...
Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň geoinformasiýa ulgamlary barlaghanasynyň ylmy ösüşleriniň biri «Altyn Asyr» türkmen kölüniň we Hazarýaka düzlüginiň töweregindäki öri meýdanlary üçin...
4 milliard ýyldan gowrak wagt ozal, Gün ulgamynyň emele gelen döwri, Ýer Marsyň ululygyndaky obýekt bilen çaknyşýar. Çaknyşmanyň netijesinde zyňlan böleklerden hem Aý emele gelýär, ýöne onuň emele gelşiniň takyk...
Günüň ýüzündäki tegmilleriň sany mese-mälim azaldy, şonuň üçin magnit hadysalary boýunça ýagdaý amatly bolmagynda galýar. Deslapky çaklamalardan tapawutlylykda, Gündäki asudalyk dowamly bolup biler. Oktýabr aýynda...
Sukuba uniwersitetiniň alymlary kofede tapylan alkaloid ösümlik trigonelliniň (TG) laboratoriýa syçanlarynda ýadyň we giňişligiň öwrenilmegine nähili täsir edýändigini öwrendiler. Morrisiň suw labirinti synagynyň...
Sukuba uniwersitetinden we Halkara Ýuwaş umman uniwersitetinden ýaponiýaly hünärmenleriň topary gözleg geçirip, howa-damja ýoly arkaly geçýän dürli keseller bilen kesellemegiň iň ýokary derejesiniň keseliň çeşmesi...
Kaliforniýa Tehnologiýalar institutynyň, Karnegi Ylym tnstitutynyň, Kornell uniwersitetiniň alymlary we Kolorado uniwersitetiniň filosoflary tebigatyň täze kanunyny beýan etdiler. Täze kanuna görä, çylşyrymly ulgamlar...
Saýtama uniwersitetiniň ýapon alymlary ilkinji gezek uçujy organiki birleşmeleriň (UOB) zyňyndylary arkaly ösümlikleriň arasyndaky aragatnaşygy wizuallaşdyrdylar. Bu gözleg «Nature Communications» (NatComms) ylmy...
Edinburg uniwersitetiniň, Londonyň Imperial kollejiniň we Pirbraýt institutynyň alymlary guş dümewine garşy durnukly towuklary döretmek üçin gen redaktirlemesini ulandylar. Bu kesel guşçylyk pudagyna uly ýitgiler...
Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezinde geçirilen «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara ylmy maslahatynyň XIII bölüminde eden...
Alymlar soňky 25 ýylda Antarktidanyň buzluklarynyň näçeräk buz ýitirendigini hasapladylar. Gözleglere laýyklykda, 1997-nji ýyldan 2021-nji ýyl aralygynda olar ummana 7,5 trln tonna suw goýbermek bilen 40%-den gowrak...
Ratgers uniwersitetinden amerikaly matematik Brýus Ratner Pifagoryň meşhur teoremanyň awtory däldigine ynanýar. Alymyň pikiriçe, Ýel uniwersitetinde b.e. öňki 1800-1600-nji ýyllara degişli palçykdan ýasalan tagtanyň...
Hindi kosmos gözleg guramasy (ISRO) 2024-nji ýylda meýilleşdirilýän Wenera missiýasy üçin enjamlaryň eýýäm işlenip düzülendigini habar berdi. “Konseptual etapda duran köp missiýalarymyz bar. Wenera missiýasy eýýäm...
Singapuryň Nanýan Tehnologiýalar uniwersitetiniň inženerleri tarakanlara zeper ýetirmezden, olary kiborga öwürmegi öwrendiler. Gözlegiň netijeleri «Flexible Electronics» ylmy žurnalynda çap edildi. Kiborg tarakanlar...
NASA-nyň merkezinde alymlar tas üç ýyl mundan ozal OSIRIS-REx enjamynyň kömegi bilen Bennu asteroidinden alnan topragyň nusgalaryny saklaýan kapsulany açdylar. Kapsula geçen ýekşenbe güni Ýere gondy we ýörite gatnaw...
Dünýäde nosorog güni bellenilip geçildi. Ol pilden soň gury ýerdäki iň uly süýdemdirijidir. Ululygyna we gorkunç keşbine garamazdan, olaryň käbir görnüşleri ýitip gitmek howpy astyndadyr. Olaryň biri hem demirgazyk...
Ýewropadan we ABŞ-dan halkara alymlar topary, takmynan, 250 mln ýyldan Ýeriň süýdemdirijileriň ýaşamagy üçin ýaramsyz boljakdygyny aýtdy. Munuň sebäbi ähli yklymlaryň birleşip, ýaşaýyş üçin ýaramsyz klimaty bolan...
Institusional maýadarlar topary öňdebaryjy ýurtlary klimaty halas etmek we 2050-nji ýyla çenli «ýaşyl» energiýa geçmek üçin umumy bahasy 275 trillion dollar bolan maýa goýumlaryny çekmäge çagyrdy. Häzirki wagtda...
Leonardo da Winçi tarapyndan işlenip düzülen «agaçlar kanunynda» islendik beýiklikdäki agajyň ähli şahalarynyň galyňlygynyň jeminiň onuň sütüniniň galyňlygyna deňdigini bellenilýär. Bu düzgün ylymda agaçlaryň 3D...
Awstraliýadan, Hytaýdan we Beýik Britaniýadan geologlaryň toparyna seýrek gymmat bahaly daşlaryň – Awstraliýanyň gülgüne almazlarynyň gelip çykyşyny anyklamak başartdy. Olar Argaýl käninde (Günbatar Awstraliýa)...
Hytaýly alymlar şu ýylyň iň yssy ýyl boljakdygyny we Ýerdäki ortaça temperatura boýunça 2016-njy ýylda bellige alnan (taryhy kadadan 1,25 dereje ýokary) rekordy täzelejekdigini anykladylar. Rekord görkezijiler El...
Raýs uniwersitetiniň alymlary wiruslary ýok etmäge ukyply täze mata döretdiler. Onuň daşky tarapy güýçli derejede gyzmaga ukyplydyr, içi bolsa salkynlygyna galýar. Dokma esasly kompozit material Joul ýyladylyşy...
Lozannanyň Federal politehniki mekdebiniň alymlary ölüm howply «E. coli» bakteriýasyndan ilkinji gezek elektrik energiýasyny almagy başardylar. Munuň üçin bioinženeriýa tehnologiýalary arkaly onuň düzümi üýtgedildi...
ABŞ-nyň Kolorado ştatynyň uniwersitetiniň alymlary afrikan pilleriniň biri-birine «atlaryny tutup» ýüzlenýändiklerini anykladylar. Ozal atlary diňe adamlar ulanyp bilýär diýlip hasaplanýardy. Alymlar Keniýanyň...
Kaliforniýanyň San-Diýego uniwersitetiniň alymlary suwy hapalaýjylardan arassalap biljek täze material taýýarladylar. Ol 3D usulynda çap edilen gurluşdyr. Materialyň esasyny alginat – deňiz suwotylaryndan alnan...
Howanyň üýtgemegi ýabany haýwanlaryň we ösümlikleriň göwrümine täsir edýär. Bu aýratyn hem deňiz balyklaryna has güýçli täsir edýär, soňky döwürde olar görnetin kiçeldiler we «horlandylar». Muny Şotlandiýanyň Sent...
Karnegi Ylmy institutynyň (ABŞ) alymlary Mars bilen Ýeriň arasyndaky möhüm tapawudy kesgitlediler. Gyzyl planeta minerallara gaty garyp bolup çykdy. Ýer ýüzünde minerallaryň 6000 töweregi görnüşi bar. Marsda bolsa...
Guraklyk paleontologlara dinozawr aýak yzlarynyň iň uzyn zynjyryny tapmaga kömek etdi. Bu açyş ABŞ-nyň Tehas ştatynyň GlenRouz döwlet seýilgähiniň çäginde ýüze çykaryldy. Takmynan, 110 million ýyl ýaşy bolan aýak...
Belgiýanyň «Arcsec» kompaniýasy kosmos zibilleriniň kiçiligi sebäpli ýerüsti radarlar tarapyndan kesgitlenip bilinmeýän ownuk böleklerini ýüze çykarmak üçin tehnologiýa döretdi. Kompaniýa 3 sm-e çenli ululykdaky...
