Neandertallar gözellige gadyr goýýan we adamzat taryhynda ilkinji kolleksionerler bolup çykdy

  • 25.11.2024 22:52
  • 4.2k+

Arheologlar, takmynan, 50 müň ýyl ozal Ispaniýanyň Prado Wargas gowagynda neandertallar tarapyndan toplanan galyndylar ýygyndysyny tapdylar. Ozal alymlar neandertallary üýtgeşik bir akylly hasaplamaýardylar, ýöne täze açyş gadymy adamlaryň akyl ukyplary baradaky pikirleri täzeden gözden geçirmäge mümkinçilik berýär.

Burgos uniwersitetinden ispan arheologlarynyň topary, takmynan, 50 müň ýyl ozal Ispaniýanyň gowagynda toplanan deňiz galyndylarynyň toplumyny öwrendi. Artefaktlaryň arasynda molýusklaryň ýedi maşgalasyndan seýrek duş gelýän nusgalar bar. Quaternary žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylyşyna görä, olaryň köpüsi gural ýa-da bezeg hökmünde ulanylmandyr.
Barlagçylar neandertallaryň bu zatlary adaty bolmadyk görnüşi ýa-da simwoliki manylary üçin ýygnandyklaryna ynanýarlar. Tapyndy neandertallaryň ozal Homo sapiens-iň özboluşly aýratynlygy hasaplanan abstrakt pikirlenmek ukybynyň bolandygyny görkezýär.
Alymlar estetiki gyzyklanmadan başga-da, ýygyndynyň däp-dessur çäreleri ýa-da çagalar oýunlary bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Bu açyş neandertallarda has çylşyrymly özüni alyp barşyň we pikirlenmegiň barha artýan subutnamalaryna goşant goşýar. Soňky açyşlara seretseň, olar hassalara we garrylara-da ideg edipdirler, bejermek we agyryny aýyrmak üçin tebigy melhemleri ulandylar, şeýle hem ýabany arpadan bulamak hem gaýnadypdyrlar.
Barlagçylar netijeleriň neandertallaryň medeniýetini we jemgyýetçilik gurluşyny öwrenmek üçin täze gözýetimleri açýandygyny nygtaýarlar.


düýn 14:32
4.1k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...