Neandertallar gözellige gadyr goýýan we adamzat taryhynda ilkinji kolleksionerler bolup çykdy

  • 25.11.2024 22:52
  • 4.2k+

Arheologlar, takmynan, 50 müň ýyl ozal Ispaniýanyň Prado Wargas gowagynda neandertallar tarapyndan toplanan galyndylar ýygyndysyny tapdylar. Ozal alymlar neandertallary üýtgeşik bir akylly hasaplamaýardylar, ýöne täze açyş gadymy adamlaryň akyl ukyplary baradaky pikirleri täzeden gözden geçirmäge mümkinçilik berýär.

Burgos uniwersitetinden ispan arheologlarynyň topary, takmynan, 50 müň ýyl ozal Ispaniýanyň gowagynda toplanan deňiz galyndylarynyň toplumyny öwrendi. Artefaktlaryň arasynda molýusklaryň ýedi maşgalasyndan seýrek duş gelýän nusgalar bar. Quaternary žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylyşyna görä, olaryň köpüsi gural ýa-da bezeg hökmünde ulanylmandyr.
Barlagçylar neandertallaryň bu zatlary adaty bolmadyk görnüşi ýa-da simwoliki manylary üçin ýygnandyklaryna ynanýarlar. Tapyndy neandertallaryň ozal Homo sapiens-iň özboluşly aýratynlygy hasaplanan abstrakt pikirlenmek ukybynyň bolandygyny görkezýär.
Alymlar estetiki gyzyklanmadan başga-da, ýygyndynyň däp-dessur çäreleri ýa-da çagalar oýunlary bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Bu açyş neandertallarda has çylşyrymly özüni alyp barşyň we pikirlenmegiň barha artýan subutnamalaryna goşant goşýar. Soňky açyşlara seretseň, olar hassalara we garrylara-da ideg edipdirler, bejermek we agyryny aýyrmak üçin tebigy melhemleri ulandylar, şeýle hem ýabany arpadan bulamak hem gaýnadypdyrlar.
Barlagçylar netijeleriň neandertallaryň medeniýetini we jemgyýetçilik gurluşyny öwrenmek üçin täze gözýetimleri açýandygyny nygtaýarlar.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...