Alymlar gadymy “uly kelleli” Homo juluensis diýilýän adamlaryň näbelli görnüşi hakda gürrüň berdiler

  • 09.12.2024 16:21
  • 14k+

Alymlar Merkezi Hytaýda gadymy adamlaryň galyndylaryny tapdylar, olara Homo juluensis ýa-da “uly kelleli adam” (hytaýça Ju lu – äpet kelle) diýlipdir. Bu gominidler 300–50 müň ýyl ozal ýaşapdyrlar, olaryň giň kelleçanaklarynyň içindäki  beýniniň göwrümi 1700 sm³-e çenli bolup, häzirki adamlaryňkydan (1250–1600 sm3) uludyr diýip, Live Science habar berýär.

Bu açyş, Nature Communications-da neşir edilen barlagda beýan edildi.
Galyndylar ilkinji gezek 1974-nji ýylda Sýuýszýaýao diýen ýerde tapyldy, soňra şuňa meňzeş tapyndylar Gündogar Aziýanyň beýleki sebitlerinde hem tapyldy, ýöne indi alymlar olary aýratyn görnüş hökmünde kesgitlediler. Barlagçylar Homo juluensis bilen neandertallaryň, denisowlaryň we häzirki zaman adamlarynyň arasyndaky meňzeşlikleri belläp, görnüşleriň dürli ilatynyň arasynda biri-biri bilen garylmaklary arkaly ýüze çykyp biljekdigini çaklaýarlar.
Homo juluensis, takmynan, 300 müň ýyl ozal uly bolmadyk topar bolup ýaşapdyrlar, güzeran aýlamak üçin kiçi toparlarda ýabany atlary awlapdyrlar we daşdan zähmet gurallaryny ýasapdyrlar. Hatda, takmynan, 50 000 ýyl ozal ýitip gitmänkäler, geýim üçin haýwan derilerini eýlän, işläp bejeren bolmaklary hem mümkin.
Üzňe ýaşandyklaryna garamazdan, megerem, olar beýleki gominidler bilen düýbünden gatnaşyk saklamandyrlar diýip bolmaz.
Bu açyş häzirki zaman adamlary ýerli görnüşleri göçüripdir diýen ewolýusiýanyň nusgawy modelini şübhe astynda goýýar. Alymlar Aziýada adam ewolýusiýasynyň sebitdäki ilatyň dürlüligini düşündirýän gibridleşmäni öz içine alyp biljekdigini çaklaýarlar.


düýn 11:50
3k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.3k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.6k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...