Alymlar gadymy “uly kelleli” Homo juluensis diýilýän adamlaryň näbelli görnüşi hakda gürrüň berdiler

  • 09.12.2024 16:21
  • 14k+

Alymlar Merkezi Hytaýda gadymy adamlaryň galyndylaryny tapdylar, olara Homo juluensis ýa-da “uly kelleli adam” (hytaýça Ju lu – äpet kelle) diýlipdir. Bu gominidler 300–50 müň ýyl ozal ýaşapdyrlar, olaryň giň kelleçanaklarynyň içindäki  beýniniň göwrümi 1700 sm³-e çenli bolup, häzirki adamlaryňkydan (1250–1600 sm3) uludyr diýip, Live Science habar berýär.

Bu açyş, Nature Communications-da neşir edilen barlagda beýan edildi.
Galyndylar ilkinji gezek 1974-nji ýylda Sýuýszýaýao diýen ýerde tapyldy, soňra şuňa meňzeş tapyndylar Gündogar Aziýanyň beýleki sebitlerinde hem tapyldy, ýöne indi alymlar olary aýratyn görnüş hökmünde kesgitlediler. Barlagçylar Homo juluensis bilen neandertallaryň, denisowlaryň we häzirki zaman adamlarynyň arasyndaky meňzeşlikleri belläp, görnüşleriň dürli ilatynyň arasynda biri-biri bilen garylmaklary arkaly ýüze çykyp biljekdigini çaklaýarlar.
Homo juluensis, takmynan, 300 müň ýyl ozal uly bolmadyk topar bolup ýaşapdyrlar, güzeran aýlamak üçin kiçi toparlarda ýabany atlary awlapdyrlar we daşdan zähmet gurallaryny ýasapdyrlar. Hatda, takmynan, 50 000 ýyl ozal ýitip gitmänkäler, geýim üçin haýwan derilerini eýlän, işläp bejeren bolmaklary hem mümkin.
Üzňe ýaşandyklaryna garamazdan, megerem, olar beýleki gominidler bilen düýbünden gatnaşyk saklamandyrlar diýip bolmaz.
Bu açyş häzirki zaman adamlary ýerli görnüşleri göçüripdir diýen ewolýusiýanyň nusgawy modelini şübhe astynda goýýar. Alymlar Aziýada adam ewolýusiýasynyň sebitdäki ilatyň dürlüligini düşündirýän gibridleşmäni öz içine alyp biljekdigini çaklaýarlar.


31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...