Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

  • 04.12.2025 15:34
  • 1.7k+

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler.

Synag neýromodulýasiýa we maglumaty göni beýnä geçirip bilýän geljekki interfeýsler üçin garaşylmadyk mümkinçilikleri açdy.
Taslamanyň awtorlary maňlaý süňküniň üstünden geçýän we beýniniň yslara jogap berýän ýerlerine täsir edýän, inwaziw däl ultrases stimullaşdyryş ulgamyny döretdiler. Netije ýokary derejede takyk boldy: fokusy birnäçe millimetr süýşürmek dürli ys duýgusyny döretdi.
Hünärmenler ultrasesiň howa boşluklaryndan geçmek meselesini çözüp, yşyklandyryjyny maňlaýda ýerleşdirdiler we tolkuny 50–55° burç astynda, takmynan 39 mm çuňlukda fokuslap gönükdirdiler. Soňra şöhläni durnuklaşdyrmak üçin wagtlaýyn gurnamany ýygnadylar. Ulanylýan ulgam ep-esli pes mehaniki indeks bilen howpsuz işleýärdi.
Netijede, durnukly duýgularyň dört kategoriýasyny döretmek başartdy: “arassa howa”, “ozon notasy”, “çüýreýän organika” we “otdan çykýan tüsse”. Dürli yslar fokus nokadyny takmynan 3,5 mm mikro süýşürmeler bilen kesgitlenýärdi.
Awtorlar, yslaryň bu ýokary ölçegli giňişligini dolandyryp bilýän stimullaşdyryşyň, abstrakt gymmatlyklary göni beýnä geçirmegiň düýbünden täze bir kanalyna öwrülip biljekdigini çaklaýarlar.


23.12.2025 18:00
4.3k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.4k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.2k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...