Arheologlar Stounhenjiň golaýyndaky äpet çukurlar zynjyrynyň adamlar tarapyndan döredilendigine subutnama tapdylar diýip, “Internet Arheologiýasy” žurnalynyň bir makalasyna salgylanýan BBC we “The Guardian” habar berýär.
Käbirleriniň Britaniýanyň taryhdan öňki iň uly gurluşy diýip atlandyrýan çukurlar halkasy barada ilkinji gezek 2020-nji ýylda habar berlipdi. Ol merkezinde Neolit döwrüniň Darrington-Uolls we Wudhenj toplumlary jemlenen, diametri 1,6 kilometrden geçýän takmynan 20 çukur oýuklardan ybarat. Çukurlaryň ini 10 metr we çuňlugy 5 metr bolup, biri-birinden yzygiderli aralykda ýerleşýär.
Arheologlar indi çukurlaryň takmynan adam tarapyndan döredilendigini we 4000 ýyldan gowrak ýaşlydygyny tassykladylar. Täze barlagda alymlar çukurlaryň çuňlugyna we şekiline baha bermek üçin elektrik garşylyk tomografiýasy, radar we magnitometriýa ýaly usullaryň utgaşmasyny ulandylar. Çukurlaryň emeli gelip çykyşy topragyň özenini çykarmak, optiki stimulirlenen lýumensensiýa bilen senesini bellemek we sedDNA (toprakdan DNK-ny dikeltmegiň usuly) ulanmak arkaly tassyklandy.
Barlagyň ýolbaşçysy, Bredford uniwersitetiniň professory Winsent Gaffni mel topragynda şeýle çukurlary gazmagyň gaty köp zähmet talap edendigini aýtdy. Professor Gaffni tegelegiň gaty takyk gurluşynyň bardygyny, munuň bolsa adamlaryň aralyklary ölçändigini aňladýandygyny aýtdy.
“Indi biz çukurlaryň bir gurluşy emele getirýändigine ynamly bolanymyzdan soň, şol döwrüň adamlarynyň kosmologiýasyny peýzaža ýazýan, biziň öň görüp bilmedik ägirt uly ýadygärligimiz bar. Eger şuňa meňzeş bir zat Britaniýada tapylsa, ol diňe Stounhenjiň golaýynda bolup biler” – diýip, professor Winsent Gaffni belleýär.
Biz şeýle gurluşlaryň maksadyny hiç wagt dogry bilmän bileris. Professor munuň gadymy adamlaryň ýerasty dünýäsi baradaky ynamy bilen baglanyşyklydygyny öňe sürýär.
