Neandertallar ilkinji suratkeşler eken: eýsem, olar gaýalaryň ýüzüne näme çekipdirler?

  • 09.12.2024 14:42
  • 3.9k+

Sautgempton uniwersitetiniň hünärmenleri Ispaniýanyň Maltrawieso gowagyndaky gaýalarda saklanyp galan el yzlarynyň senesi bellediler. Gözlegçiler şekilleriň Neandertallar tarapyndan takmynan 66,7 müň ýyl ozal döredilendigini anykladylar. Bu taryhda ilkinji suratkeşleriň häzirki zaman adamlary däl-de, neandertallardygyny görkezýär diýip, Phys.org ýazýar.

Bu şekilleriň ýaşyny kesgitlemek üçin alymlar uran-tori tanyşmak usulyny ulandylar. Onda çap pigmentini örtýän karbonatyň 22 nusgasy öwrenildi. Netijede şekilleriň ýaşy 46,6-dan 66,71 müň ýyla çenli üýtgeýär.
Ondan öň iň gadymy el yzlary Indoneziýanyň Sulawesi adasyndaky gowakda tapylan şekiller hasaplanýardy, olaryň iň az ýaşlysy 39,9 müň ýyla deňdi.
Gözlegleriň netijeleri “Journal of Archaeological Science: Reports” žurnalynda çap edildi diýip, rbc.ru ýazýar.
Ýazyjylaryň pikiriçe, bu açyş neandertallaryň häzirki zaman adamlarynyň peýda bolmagyndan has öň sungaty döretmäge bolan ukybyny tassyklaýar.
El yzlary bolan neandertallaryň we saz gurallaryny şekillendirýän gadymy adamlaryň surat çekmekde hiç hili şekilsiz doly ak kendiri ýa-da diwara skoç bilen ýelmenen banany millionlarça dollara satýan häzirki zaman suratkeşlerinden has köp dürlüligi talap edendigini bellemelidiris.


düýn 11:14
1.1k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.8k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...