Siriýada arheologlar dünýäde iň gadymy elipbiýi tapdylar

  • 26.11.2024 13:36
  • 4.1k+

Jons Hopkins uniwersitetiniň arheologlary Siriýada elipbiý ýazuwynyň iň gadymy subutnamalaryny tapdylar. Umm-el-Marryň aramgähinde oýulyp ýazylan nyşanlar bilen toýun silindrleri tapyldy. Phys.org portalynyň habar berşi ýaly, tapyndy b.e.öň 2400-nji ýyla degişli hasap edilýär, bu bolsa häzire çenli belli bolan islendik elipbiýiň ýaşyndan 500 ýyl uludyr.

Maglumatlar radiouglerod seljermesi bilen tassyklandy.

“Öň, elipbiý Müsürde ýa-da ýakyn bir ýerde b.e.öň 1900-nji ýylda oýlanyp tapylan diýlip hasaplanylýardy. Ýöne bu artefaktlaryň ýaşy has uly we başga bir ýerden gelip çykýar. Bu bolsa elipbiýiň gelip çykyşynyň ozal pikir edişimizden düýbünden başgaçadygy barada çaklamaga esas döredýär” – diýip, arheologiýa professory Glenn Şwars düşündirdi.

Ylmy gözlegçiler oýulyp ýazylan nyşanlaryň gaplaryň içindäkini aňlatmak üçin “etiketka” hökmünde ulanylandygyny çaklaýarlar. Häzirlikçe tekstiň manysy açylmady.
16 ýyl dowam eden gazuw-agtaryş işleri alty skelet, altyn we kümüş şaý-sepler, keramika we aşhana gap-gaçlary ýaly beýleki tapyndylary-da ýüze çykardy.

“Elipbiý ýazuwy adamlaryň ýaşaýşyny, olaryň pikirlenişini we aragatnaşyklaryny üýtgetdi” – diýip, Şwars belledi.


düýn 14:35
5.2k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...

16.07.2025 13:28
6.3k+

Grenlandiýada 3 km buzuň astyndan gadymy tundranyň galyndylary tapyldy. Ol ýerde haşhaş, moh we hatda leýlisaç ösüpdir

Grenlandiýanyň köp bölegi buz we gar bilen örtülendir, şonuň üçin adanyň ady şoňa ýaňzydylyp goýlan. Emma bu hemişe beýle bolmandyr. Alymlar üç kilometrlik buz gatlagynyň astyndan gadymy tundra ekoulgamynyň yzlaryny tapdylar...

16.07.2025 06:12
4.1k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...

12.07.2025 19:24
12k+

Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar...