Soňky 30 ýylda gury ýeriň tas 78%-i yzgaryny ýitirdi: BMG-niň bilermenleriniň netijeleri

  • 15.12.2024 16:42
  • 2.4k+

Soňky üç onýyllygyň dowamynda gury ýeriň 77,6%-inde yzgaryň derejesi ep-esli azaldy, çöl ýerleriň meýdany bolsa 7,6% ulaldy. Bu barada BMG-niň Çölleşmä garşy göreş konwensiýasynyň (UNCCD) täze hasabatynda aýdylýar.

Bilermenleriň maglumatlary klimatyň çynlakaý üýtgeýändigini delillendirýär. Seljermelere görä, soňky 30 ýylda gurak ýerleriň meýdany 37,5%-den 40,6%-e çenli artdy.

“Biz ilkinji gezek bu çökgünligiň gerimini düýpli ylmy derejede anykladyk” – diýip, UNCCD-niň ýolbaşçysy Ibragim Tşau aýtdy.

Bellenilişi ýaly, doly çölleşme gury ýeriň 4,3 mln inedördül kilometrinde bolup geçdi we bu Hindistanyň meýdanyndan hem uludyr. Häzirki günde gury ýerlerde 2,3 milliard adam ýaşaýar we şolardan 1,35 milliardy Aziýada, 620 milliony Afrikada ýaşaýar.
Toprakda yzgaryň derejesiniň has azalmagy Ýewropada (95%), Afrikada (88%) we Aziýada (86%) hasaba alyndy. Bilermenleriň pikiriçe, bu gür ilatly sebitlerde suw we azyk ýetmezçiligine getirer.
Hasabat 2024-nji ýylyň 2 – 13-nji dekabrynda ilkinji gezek Er-Riýadda (Saud Arabystany) geçirilen UNCCD-niň sammiti üçin taýýarlandy. Bilermenler 1994-nji ýylda Konwensiýa gol çekilenden bäri üýtgeşmelere baha berýär we asyryň ahyryna çenli gurak ýerlerde 5 milliard töweregi adamyň ýaşajakdygyny duýdurýar.


27.05.2025 12:07
14k+

Günüň golaýynda Ýer şaryndan 10 esse uly «guş» göze ildi: alymlar düşündiriş gözleýärler

24-nji maýda «LASCO» teleskoplarynyň biri Günüň golaýynda «alawly yzy» bolan guşa meňzeş jisimi bellige aldy. Ol Günüň ýüzünden, takmynan, 2 million kilometr beýiklikdedi. Onuň «ganatynyň» uzynlygy, takmynan, 150 müň kilometre ýetýär...

27.04.2025 11:59
4.9k+

Ummanlaryň gyzmagy merjenleriň 80%-den gowragyna ýok bolup gitmek howpuny salýar

Ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanmagy sebäpli planetanyň merjenleriň 80%-den gowragynyň reňki soldy. Halkara Merjen gaýalary başlangyjy (ICRI) tarapyndan berlen hasabatda olaryň köpçülikleýin ýok bolup gitmek howpy barada aýdylýar diýip, TASS habar berýär...

20.04.2025 14:34
4.6k+

Alymlar: Gün ýokary işjeňligiň 50 ýyllyk döwrüne girýär

Gün ýokary işjeňligiň täze döwrüne geçdi we bu, amerikan alymlarynyň maglumatlaryna görä, ýarym asyr töweregi dowam edip biler. Bu Gün tupanlaryny güýçlendirýän seýrek döwür bilen baglanyşykly diýip, ABŞ-nyň Milli atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) hünärmenleri habar berýär...

10.04.2025 16:03
15k+

Emeli hemralar Aralgum çölüniň ulalýandygyny görkezýär: Aral deňzi çekilmegini dowam edýär

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Aral deňziniň 2025-nji ýylyň martynda Sentinel-2 emeli hemrasy tarapyndan düşürilen suratyny çap etdi. Gazagystan bilen Özbegistanyň araçäginde ýerleşýän suw howdany bir wagtlar Merkezi...