Ysraýylda 12 ýaşly okuwçy gyzjagaz tomzak şekilli gadymy Müsür tumaryny tapdy

  • 02.12.2024 22:32
  • 14k+

Ysraýylda 12 ýaşly okuwçy gyz Dafne Filşteýner tomzak şekilli gadymy Müsür tumaryny tapdy. 3500 ýyldan gowrak ýaşly bu artefakt Ysraýylyň Gadymy ýadygärlikler müdirligine öwrenmek üçin geçirildi diýip, “Wokrug sweta” neşiri ýazýar.

Gyz gadymy Müsür tumaryny Hod-ha-Şaronyň golaýyndaky Tel-Kana sebitine maşgala bolup gezelenji gidenlerinde tapdy. Dafna ýerde adaty bolmadyk bir daşy gördi, soňra daşyň mukaddes sungat eseridigi belli boldy.

“Täsin daşy elime alyp, ejeme görkezdim. Ol munuň ýönekeý daş ýa-da monjukdygyny aýtdy. Ýöne men onuň üstünde nagşynyň bardygyny gördüm we munuň başgarak zatdygyny aýtdym "- diýip, Dafna gürrüň berdi.

Tumarda kellesi guýrugyna tarap bakyp duran iki içýan şekillendirilipdir. Bürünç asyry boýunça hünärmen doktor Ishak Pazyň sözlerine görä, içýanlar ölüleriň we tebipleriň howandary, zäherli çakylmalardan goraýjy hasaplanýan Selket (ýa-da Serket) hudaýyny alamatlandyrýar. Müsürliler onuň göwreli aýallary öz penasynda saklaýanygyna ynanýardylar.

“Tumardaky başga bir bezeg “gowy” ýa-da “saýlanan” manysyny berýän “nefer” nyşanydyr. Şeýle-de, patyşa hasasyna meňzeş bir nyşan bar" – diýip ol belledi. Munuň tumar bilen balzamlamak däp-dessurlarynyň arasyndaky baglanyşygy görkezip biljekdigini aýdyp sözüniň üstüni ýetirdi.

Tomzak gadymy Müsürde täzeden dikelişiň we täze durmuşyň nyşany bolupdyr. Gündogardan günbatara tezek togalap barýan tomzak Günüň asmanda gündelik geçýän ýoluny gaýtalaýar diýip hasaplanypdyr. Mundan başga-da, tomzaklar  ýumurtgalaryny şol tezegiň üstüne guzlaýarlar, soňra olardan  nesiller - täze durmuş döreýär.
Şeýle tumarlar Ysraýylda-da duş gelýär, bu sebite Müsüriň täsiriniň bardygy bilen baglanyşykly. Barlagçylar tumaryň hormatlanýan bir adama degişlidigini ýa-da bilkastlaýyn galdyrylandygyny çaklaýarlar. Şeýle-de bolsa, ýanynda ýazgynyň  ýoklugy sebäpli, onuň takyk taryhyny kesgitlemek mümkin däl.


28.06.2025 11:03
4.5k+

And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi...

22.06.2025 11:49
7.2k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

17.06.2025 13:01
9.6k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...

16.06.2025 13:25
2.2k+

Burunda işdäniň gözegçiligine täsir edýän reseptorlar tapyldy

Ýewropaly neýrofiziologlar burnuň ys alyş epiteliýsinde iýmitiň ysyny alanda doýmak duýgusyny güýçlendirýän reseptorlaryň aýratyn kategoriýasyny tapdylar. Garramagyň biologiýasy instituty (Germaniýa) bu neýronlarda bökdençligiň ýüze çykmagy artykmaç iýmeklige we semremeklige getirip biljekdigini ýüze çykardy...