Ysraýylda 12 ýaşly okuwçy gyzjagaz tomzak şekilli gadymy Müsür tumaryny tapdy

  • 02.12.2024 22:32
  • 14k+

Ysraýylda 12 ýaşly okuwçy gyz Dafne Filşteýner tomzak şekilli gadymy Müsür tumaryny tapdy. 3500 ýyldan gowrak ýaşly bu artefakt Ysraýylyň Gadymy ýadygärlikler müdirligine öwrenmek üçin geçirildi diýip, “Wokrug sweta” neşiri ýazýar.

Gyz gadymy Müsür tumaryny Hod-ha-Şaronyň golaýyndaky Tel-Kana sebitine maşgala bolup gezelenji gidenlerinde tapdy. Dafna ýerde adaty bolmadyk bir daşy gördi, soňra daşyň mukaddes sungat eseridigi belli boldy.

“Täsin daşy elime alyp, ejeme görkezdim. Ol munuň ýönekeý daş ýa-da monjukdygyny aýtdy. Ýöne men onuň üstünde nagşynyň bardygyny gördüm we munuň başgarak zatdygyny aýtdym "- diýip, Dafna gürrüň berdi.

Tumarda kellesi guýrugyna tarap bakyp duran iki içýan şekillendirilipdir. Bürünç asyry boýunça hünärmen doktor Ishak Pazyň sözlerine görä, içýanlar ölüleriň we tebipleriň howandary, zäherli çakylmalardan goraýjy hasaplanýan Selket (ýa-da Serket) hudaýyny alamatlandyrýar. Müsürliler onuň göwreli aýallary öz penasynda saklaýanygyna ynanýardylar.

“Tumardaky başga bir bezeg “gowy” ýa-da “saýlanan” manysyny berýän “nefer” nyşanydyr. Şeýle-de, patyşa hasasyna meňzeş bir nyşan bar" – diýip ol belledi. Munuň tumar bilen balzamlamak däp-dessurlarynyň arasyndaky baglanyşygy görkezip biljekdigini aýdyp sözüniň üstüni ýetirdi.

Tomzak gadymy Müsürde täzeden dikelişiň we täze durmuşyň nyşany bolupdyr. Gündogardan günbatara tezek togalap barýan tomzak Günüň asmanda gündelik geçýän ýoluny gaýtalaýar diýip hasaplanypdyr. Mundan başga-da, tomzaklar  ýumurtgalaryny şol tezegiň üstüne guzlaýarlar, soňra olardan  nesiller - täze durmuş döreýär.
Şeýle tumarlar Ysraýylda-da duş gelýär, bu sebite Müsüriň täsiriniň bardygy bilen baglanyşykly. Barlagçylar tumaryň hormatlanýan bir adama degişlidigini ýa-da bilkastlaýyn galdyrylandygyny çaklaýarlar. Şeýle-de bolsa, ýanynda ýazgynyň  ýoklugy sebäpli, onuň takyk taryhyny kesgitlemek mümkin däl.


28.10.2025 11:14
1.4k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...