Curiosity ilkinji gezek Marsda sadap reňk bulutlary surata düşürdi

  • 04.12.2024 14:59
  • 3.1k+

Curiosity mars roweri ilkinji gezek Marsyň atmosferasynda sadap reňk bulutlary surata aldy.

ABŞ-nyň, Kanadanyň we Ispaniýanyň alymlary tarapyndan geçirilen maglumat derňewi bu bulutlaryň 50 kilometrden gowrak belentlikde emele gelýändigini we Günüň şöhlesine dürli reňklerde öwşün atýandygyny görkezdi.
Barlag Geophysical Research Letters žurnalynda çap edildi.
Marsdaky sadap reňk bulutlar Ýerdäki bulutlardan tapawutlanýar. Olar gury buzdan (CO2) ybarat bolara çemeli we emele gelşiniň başga mehanizmi bar bolmaly. Şeýle hem barlagçylar olaryň bölejikleriniň ululygynyň 0,75 mikrometrden 1,2 mikrometre çenli ulalýandygyny bellediler, bu bolsa häsiýetli reňk öwüşginlerini döredýär.
Bulutlar günorta ýarym şarda güýzüň başynda ýagtylygyň iň gowy düşýän döwründe surata alyndy. Alymlar bu hadysanyň möwsümleýin bolýandygyny ýüze çykardylar. Şeýle-de bolsa, bölejikleriň dinamikasy we bulutlaryň ýaýramagy bilen baglanyşykly soraglar jogapsyz galýar.
Gözegçilikler rower tarapyndan düşürilen panoramiki şekilleri ulanmak arkaly 2019-njy we 2021-nji ýyllarda geçirildi. Bulutlaryň kanunalaýyklyklaryny we düzümini anyklamak üçin barlagy 2024–2026-njy ýyllarda hem dowam etdirmek meýilleşdirilýär.
Marsyň atmosferasynyň 95 göteriminiň kömürturşy gazydygyny, galan bäş göteriminiň bolsa azot we argondygyny bellemelidiris. Mundan başga-da, az mukdarda suwy öz içine alýar, ol günorta ýarym şardan demirgazyk ýarym şara tarap bug görnüşinde aýlanýar (bu geçişe “suw nasosy” diýilýär). Ýakynda bu ujypsyz çyglylygyň Marsyň ekwatorial wulkanlarynyň üstüne gyraw görnüşinde “düşüp  biljekdigi” anyklandy.


düýn 11:02
2.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.1k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
5.9k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...