Astronomlar kosmosda V harpy görnüşindäki syrly gurluşy gördüler

  • 16.12.2024 06:54
  • 2.4k+

Alymlar fromerden 12 million ýagtylyk ýylynda ýerleşýän Sentawr A galaktikasynyň golaýynda syrly V şekilli gurluşy tapdylar. “The Astrophysical Journal-ynda” çap edilen maglumatlara görä, obýekt takmynan 700 ýagtylyk ýylyna ýetýär.

Sentawr A merkezinde äpet gara deşikli işjeň galaktika bolup, onuň massasy 55 million Güne deňdir.
Ol Akmaýanyň ýolundan ep-esli kiçi, ýöne has ykjam we dykyz massa bilen deň. Aýratynam, onuň özeninden ters tarapa çykýan plazmanyň iki äpet “çüwdürimi” - akymy täsir galdyrýar. Bu uçarlar ýagtylygyň tizligine ýakyn käbir ýerlerde hereket edýär.
Şeýle akymlara otnositelistik uçarlar ýa-da akymlar diýilýär. Ol daş-töweregindäki maddalary işjeň sarp edýändigi üçin gara deşikden çykýar. Şeýle gara deşik galaktikanyň merkezinde ýerleşýän bolsa, oňa işjeň galaktiki ýadro diýilýär. Otnositel uçarlar gara deşik özüne çekilen ähli zady siňdirmäge wagt tapman, “artykmaçlyk” polýuslaryndan gaçanda ýüze çykýar.
Bu syrly zat uçarlaryň biriniň golaýynda ýerleşýär. Şeýle-de bolsa, alymlaryň bu gelip çykyş hakynda mümkin bolan düşündirişleri bar. Gözlegçiler burçy emele getirýän çyzyklaryň näbelli obýektiň ýerleşýän ýerinden gelýändigini çaklaýarlar. Munuň güýçli akymyň ýolunda özüni tapýan ýyldyz bolup biljekdigine we “V harpy” bu akymyň ýyldyzdan gaçýan maddasydygyna ynanýarlar. Belki, bu ýyldyzdan yzygiderli gelýän materiýa akymy bilen uçaryň çaknyşmagynyň netijesidir. Oňa bolsa "ýyldyz şemaly" diýilýär.
Şeýle-de bolsa, astronomlar biriniň ýerine iki sany aýlawyň barlygy bilen geň galýarlar. Ýöne bu mümkin, gara deşik goşa ýyldyzdaky plazmany “urýar” diýip, hi-tech.mail.ru ýazýar.


düýn 10:58
1.5k+

NASA-nyň zondy Güne iň ýakyn aralyga uçmaga taýýarlanýar

24-nji dekabrda NASA-nyň “Parker” kosmos enjamy kosmos uçuşlarynyň taryhynda Güne rekord derejede ýakynlaşar diýip, Space.com habar berýär. Zond Günüň daşky täjini öwrenmek üçin niýetlenendir. Ol sagatda 690 müň...

15.12.2024 17:33
3.2k+

Aşgabatda robot tehnologiýasy boýunça geçirilen bäsleşige ýaşlaryň 272-si gatnaşdy

Türkmenistanyň Bilim ministrligi tarapyndan yglan edilen ýaşlaryň arasynda robot tehnologiýasy boýunça geçirilen bäsleşige ýurdumyz boýunça ýaşlaryň 272-si gatnaşyp, olaryň 181-si mekdep okuwçylaryndan, 91-si orta...

12.12.2024 10:41
4.2k+

Hytaýly alymlar çoýun öndürmegiň 3600 esse çalt usulyny oýlap tapdylar

Hytaýda çoýny adaty usuldan 3600 esse çalt öndürmegiň öwrülişikli usuly işlenip taýýarlandy. Barlagçylar tehnologiýanyň diňe bir prosesi çaltlaşdyrman, eýsem, onuň arzan düşýändigini we ekologiýa taýdan has amatlydygyny...

10.12.2024 19:18
7.6k+

Alymlar dünýäde ilkinji almaz batareýasyny döretdiler. Hyzmat ediş möhleti – müňlerçe ýyl

Bristol uniwersitetiniň we Beýik Britaniýanyň Atom energiýasy boýunça edarasynyň (UKAEA) alymlary uglerod-14-üň esasynda dünýäde ilkinji almaz batareýasyny döretdiler. Bu innowasion energiýa çeşmesi radioaktiw...