Paleontologlar gadymy ägirt uly süýrenijileri suratlandyrypdyrlar: olar mundan 47 million ýyl ozal ýaşapdyrlar

  • 28.11.2024 11:33
  • 11k+

Halkara alymlar topary ýitip giden amfisbenleriň täze we ýok bolan görnüşlerini (gurçuk ýaly hažžyklar ýa-da iki aýaklylar) suratlandyrdy. Olar Terastiodontosaurus marcelosanchezi-iň beýanyna, Tunisdäki Jebel-Şambi milli seýilgähinde tapylan galyndylara esaslanýar. Bu ylmy iş "Zoological Journal of the Linnean Society" žurnalynda çap edildi diýip, vokrugsveta.ru ýazýar.

Bu gadymy süýrenijiler eocene döwründe takmynan 47 million ýyl ozal Ýeriň ýüzünde ýaşapdyrlar we amfisbenleriň arasynda iň ulusy bolupdyr. Onuň uzynlygy 90 santimetrden geçdi. Olaryň Amfisbena alba ýaly häzirki zaman nesilleriniň iň ýokarysy 81 santimetre ýetýär.
Gözlegçiler şol döwürdäki amfisbaýlylaryň ägirt ululygynyň, köplenç ýeriň aşagynda geçirýän häzirki zaman görnüşlerinden tapawutlylykda, esasan ýer ýüzünde ýaşandyklaryny görkezýär diýip hasaplaýarlar.
Amfisbena derisiniň aýratyn gurluşy sebäpli tunellerde iki tarapa hereket edip bilýän özboluşly süýrenijilerdir. Bu açyş adaty bolmadyk haýwanlaryň ewolýusiýasyna we olaryň gadymy ekosistemalara uýgunlaşmagyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär diýip, alymlar belleýär.


düýn 11:20
6.8k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
6.4k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

01.07.2025 19:25
6k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

01.07.2025 18:13
3.4k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...