Dewon graflygynyň Dartmur batgalygynyň belent ýerinde iki sany daş tegelek tapyldy. Desgalaryň ýaşy 5000 ýyl diýlip çaklanylýar. Tapyndy Angliýanyň günorta-günbataryndaky adamlar täze daş asyry döwründe baýyrlaryň töweregindäki daşlardan "mukaddes arkalary" gurupdyrlar diýen çaklamalary tassyklaýar diýip, Live Science ýazýar.
Bu açyş Ekseter uniwersitetinden garaşsyz arheolog Alan Endakot tarapyndan edildi.
Tegelekleriň birine onuň üstüne abanyp duran depäniň hormatyna “Meteral” diýen at dakyldy. Ol boýlary bir metre çenli bolan 20 sany dik daşdan ybarat. Olar 40-33 metr ölçegdäki owal görnüşinde ýerleşýärler. Alym bu tegelegiň aslynda has köp daşynyň bolandygyna ynanýar.
Birinji tegelekden 1,6 km uzaklykda ýerleşen ikinji tegelek “Irlandiýalynyň diwary” diýlip atlandyryldy. Ondan diňe alty sany daş galypdyr.
Desgalaryň 160 km demirgazyk-gündogarda ýerleşen Stounhenjiň merkezi bölegine meňzeşligi iki desgada-da şol bir gurluşykçylaryň işlän bolmagynyň mümkindigini görkezýär.
Bu sebitde täze daş asyrynyň mazar depeleri, görler we daş tegelekler ýaly ýadygärlikleriniň köpdügini bellemelidiris. Olaryň nämä niýetlenendigi henizem syr bolup galýar. Şeýle-de bolsa, XVIII asyrda alymlar daşlaryň ýerleşiş ýagdaýynyň astronomiki hadysalar bilen baglanyşykly bolup biljekdigini belläpdiler.
1901-nji ýylda iňlis astronomy Norman Lokýer Stounhenjiň astronomiki ugry baradaky pikiri ilkinji bolup ylmy taýdan subut etdi. Ýadygärligi Daş asyrynyň beýik obserwatoriýasy hökmünde düşündirmäge gönügen häzirki zaman synanyşyklary köp. 2022-nji ýylda Bornmut uniwersitetiniň iňlis professory Timoti Darwil Antiquity žurnalynda Stounhenjiň gün senenamasy hökmünde ulanylandygy baradaky gözegçiliklerini beýan etdi. Ol ýylda 365,25 gün üçin işlenip düzüldi we aýyň 30 gününe laýyk 30 blokdan ybaratdy, emma şu güne çenli diňe 17 sanysy saklanyp galýar. Merkezdäki bäş triliton bäş gün dowam eden gyşyň ortasy baýramyny görkezýär we kompozisiýadaky iň beýik daş gyşda günüň uzap başlan güni Günüň dogşuny aňladýar.
