Towşanlaryň dişleri tutuş ömrüniň dowamynda ösmegini bes etmeýär. Şol sebäpden olar gaty iýmitleri çeýnäp, dişlerini köneldýärler. Emma täze geçirilen gözlegde alymlar towşanlaryň dişlerini diňe bir köneltmän,...
Hytaýly alymlar Günorta-Hytaý deňzinde 1600 metr çuňlukda dünýädäki iň uly suwasty HUNT neýtrino teleskopynyň gurluşygyna başladylar. Taslama kosmologiýanyň we fizikanyň täze taraplaryny açyp biljek syrly bölejikleri...
Lagyllar we zümerretler çuňňur hem doýgun reňkleri bilen meşhurdyr. Olaryň reňkleri gyzyl we ýaşyl öwüşginleriň nusgasy bolup durýar. Eýsem, bu ajaýyp reňkler nireden gelip çykýar? Jogap, himiýa bilen baglanyşykly...
Alymlar älemdäki «iň uly düzüm» hasaplanýan gurluşy ýüze çykardylar. Bu gurluşa «Kipu» diýlip at berildi. Onuň ululygy 400 megaparsege (1,3 milliard ýagtylyk ýylyna), massasy bolsa 200 kwadrillion Gün massasyna...
Ostiniň Tehas uniwersitetiniň alymlary nauşnikleriň bir taýynyň akkumulýatorynyň beýlekisinden çalt zarýadyny ýitirmeginiň sebäbini öwrenip, gyzykly netijä geldiler. Hünärmenler simsiz nauşniklerde akkumulýatoryň...
Beýleki planetalarda ýa-da asman jisimlerinde buzuň astyndaky ummanlarda ýaşaýşy gözlemek pikir edilenden has kyn bolup biler. Enselad boýunça geçirilen gözlegler, onuň ummanyndaky fiziki prosesleriň biologiki...
Awstraliýaly hünärmenler dünýäde ilkinji gezek «synag çüýşesinde» kenguruwyň embrionyny döretdiler. Barlagçylaryň aýtmagyna görä, bu üstünlik koala, tasmaniýa "arwahy" we demirgazyk ýüňli wombaty ýaly ýitip gitmek...
Halkara alymlar topary hereketi we basyşy bir wagtyň özünde elektrik energiýasyna we ýagtylyga öwürýän sensory işläp taýýarlady. Gurluş batareýasyz, awtonom işläp bilýär we halas ediş operasiýalarynda, sportda...
Italiýada iki müň ýyl ozal biziň eýýamymyzyň 79-njy ýylynda bolup geçen Wezuwiý wulkanynyň weýrançylykly atylmasyndan gutulmaga synanyşan adamlaryň we haýwanlaryň yzlary tapyldy. Açyş Pompeýden 13 km uzaklykda...
Russiýaly barlagçylar gymmatly golýazmalaryň kesilen böleklerini dikeltmek üçin emeli aň ulanýarlar. Tehnologiýa XIX asyryň meşhur şahyry Aleksandr Puşkiniň golýazmalaryny öwrenmekde ulanyldy. Bu usul diňe bir...
Ýüzmek boýunça Olimpiýa ýaryşlary geçirilenden soň alymlar Parižiň (Fransiýa) Sena derýasynyň suwunyň arassalanýandygyny görkezýän möhüm alamatlary ýüze çykardylar. The Guardian neşiriniň ýazmagyna görä, Sena derýasynyň...
Marsyň üstünde syrly inedördül emele gelme ýüze çykaryldy we ol alymlaryň hem kosmos söýüjileriň arasynda işjeň pikir alyşmalara getirdi. Mars Orbite orbital enjamy bilen düşürilen surat Mars Image Explorer saýtynda ýerleşdirildi...
Ýewropa kosmos agentligi (ESA) «Jeýms Uebb» (JWST) teleskopy tarapyndan alnan täze suraty paýlaşdy. Suratda Sowur (Öküzçe) ýyldyz toparynda ýerleşýän, täze dörän ýyldyzyň daşyny gurşap alan HH 30 atly protoplanet...
Birnäçe ýyl bäri zenanlaryň erkeklere garanyňda has köp gepleýändigi barada düşünjeler bardy. Emma «Journal of Personality and Social Psychology» žurnalynda çap edilen täze gözleg, bu düşünjäniň diňe belli bir...
Hytaý 2026-njy ýylda Aýa bir bökende onlarça kilometri geçmäge ukyply bolan zondy ibermegi meýilleşdirýär. Täze “Çane-7” enjamy Ýeriň hemrasynyň Günorta polýusynda suw gözlär. Bu barada Hytaýyň Merkezi telewideniýesine...
Rus we amerikan alymlary Weneranyň atmosferasyny öwrenmek üçin bilelikde iş alyp barýarlar. Olar «Elektroliz arkaly Wenerany öwrenmek» (EVE) atly taslamany taýýarladylar. Bu taslama NASA-nyň Geljekki konsepsiýalar...
Niderlandlaryň Delft tehniki uniwersitetiniň (TU Delft) alymlary neýron torlaryny öwrenmek üçin beýniniň 3D (üç ölçegde) çap edilen nusgasyny döretdiler. Döredilen nusga neýronlaryň kämilleşmegine we olaryň biri...
Perm milli gözleg politehniki uniwersitetiniň (PMGPU) alymlary hapa suwlar arassalanandan soň galýan galyndylary peýdaly maksatlar üçin ulanmaga mümkinçilik berýän täze usuly işläp düzdüler. Bu usul diňe bir galyndylary...
Birleşen Arap Emirliklerinde ýagşy emeli ýagdyrmak üçin iki innowasion tehnologiýa ulanylyp başlandy. Gürrüň bulutlary “ekmek” üçin nanotehnologiýalar, şeýle-de dronlarda we uçarlaryň ganatynda elektrik razrýadnikleri...
Brýusseliň azatlyk uniwersitetiniň (VUB) alymlary Yragyň Günbatar çölünde 1,5 million ýyllyk daş gurallary tapdylar diýip, Phys.org ýazýar. VUB-yň arheologiki ekspedisiýasy Yragyň Günbatar çölündäki Aş-Şabaka sebitinde...
Halkara alymlar topary Aýyň arka (garaňky) tarapynda 200 million ýyl mundan ozal emele gelen bolmagy mümkin ýüzlerçe kiçi gerişleri ýüze çykardylar. Bu açyş Aýyň heniz hem geologik taýdan işjeňdigini görkezýär...
El-Pendonda (Ispaniýada) geçirilen barlaglaryň netijeleri boýunça Scientific Reports žurnalynda çap edilen materialda gadymy lukmançylyk bilen baglanyşykly haýran galdyryjy hakykatlar ýüze çykaryldy. B.e. öňki...
Bennu asteroidinden alnan nusgalarda geçirilen barlag DNK-ny we RNK-ny emele getirmek üçin zerur bolan bäş sany azot bazasynyň bardygyny anyklady. Bu açyş Ýerdäki ýaşaýşyň gelip çykyşyny öwrenmekde möhüm ädim boldy...
Hytaýyň Ylmy-tehniki uniwersitetiniň (USTC) alymlary litiý batareýalary gaýtadan işlemek üçin innowasion usul döretdiler. Bu usul şol bir wagtyň özünde üç meseläni çözýär: batareýalary gaýtadan işlemek, senagat...
Şweýsariýanyň SEALSQ kompaniýasy häzirki zaman we geljekdäki kwant kompýuterleriniň hüjümlerinden maglumatlary gorap biljek, ýarym-kwant kriptografiýa arkaly döredilen platformanyň işlenip taýýarlanandygyny mälim...
Beýik Britaniýada ultrases barlagyny ulanyp, depressiýany, garaguş keselini we beýleki näsazlyklary bejermäge ukyply özboluşly beýni implantatyny synagdan geçirmäge taýynlyk görülýär diýip, The Guardian habar berýär...
Miçigan uniwersitetiniň we Raýs uniwersitetiniň inženerleri deňiz suwuny köp mukdarda himiki serişdeleri ulanmazdan arassalap, içmäge ýaramly süýji suwa öwürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Bu açyş çykdajylary...
Alymlar bakteriýalaryň antibiotiklere garşy nädip durnuklylyk gazanýandygyny öwrenmekde möhüm ädim ätdiler. Bu açyş zyýanly mikroorganizmleriň bu görnüşdäki dermanlara garşy duýgurlygyny gaýtadan dikeltmäge we...
Center for AI Safety (CAIS) atly täjirçilik däl guramasy bilen Scale AI kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen «Adamzadyň soňky synagy» (Humanity’s Last Exam) atly baha beriş ulgamy (bençmark), häzirki zaman emeli...
Eýranyň merkezi bölegindäki Ýezd welaýatynyň gadymy Abarkuh şäherinde ýerleşýän bäş sany taryhy jaýyň aşagyndan geň galdyryjy «ýerasty şäher» tapyldy diýip, Tehran Times neşiri habar berýär. Abarkuh Ýezd şäheriniň...
Germaniýaly alymlar kebelekleriň ganatlarynyň hereketlerinden ylham alyp, elektroniki gurluşlar bolmazdan işleýän magnit ganat tehnologiýasyny işläp düzdüler diýip, Tech Xplore neşiri habar berýär. Darmştadt tehniki...
Hytaýda ilkinji gezek gumanoid (adam şekilli) robotlar üçin okuw merkezi açyldy. Häzirki wagtda Şanhaýdaky okuw meýdanynda bir wagtda 100 sany roboty okatmak mümkin. 2027-nji ýyla çenli bolsa bu sanyň 1000-e çenli...
Hytaý DEEP Robotics kompaniýasy Lynx atly robot itini tanyşdyrdy. Bu robot it tans etmegi, kyn päsgelçiliklerden geçmegi we örän agyr şertlerde işlemegi başarýar diýip, Interesting Engineering neşiri habar berýär...
Amerikan alymlary emeli hemralaryň soňky üç ýylyň dowamynda düşüren suratlaryndan düzülen şekili paýlaşdylar. Ol Sahara çölüniň çägelerinde daşlaşyp galan gara lawanyň uly meýdanyny görkezýär diýip, Live Science neşiri...
Mongoliýanyň çäklerinde Gobi çölüniň günbatar böleginde äpet dinozawrlaryň daşa öwrülen yzlary tapyldy. Yzlaryň ini 92 sm-e barabar. Tapyndy bu sebitlerde, ähtimal, tirannozawrdan hem ulurak bolan ägirt zaurolofyň...
Ylmy barlagçylar Ýeriň mantiýasynyň jümmüşinde, Afrikanyň we Ýuwaş ummanyň aşagynda ýerleşýän ägirt uly iki sany «adanyň» azyndan ýarym milliard ýyl bäri bardygyny anykladylar diýip, Nature ylmy žurnalynda çap...
Günorta Koreýanyň alymlary adamyň bäş duýgusyny gaýtalaýan ýarymgeçiriji süýümlere esaslanýan köpugurly datçigi döretdiler. Täze tehnologiýa bir wagtyň özünde ýagtylygy, basyşy we daşky gurşawyň kislotalylyk we...
Maks Plank Jemgyýetiniň himiýa instituty bilen Witwatersrand uniwersitetiniň alymlarynyň geçiren barlaglary Günorta Afrikada 3,5 million ýyl ozal ýaşap geçen awstralopitekleriň et bilen gaty seýrek iýmitlenendigini...
Alymlar ysmaz keselli adama diňe pikir güýji bilen wirtual kwadrokopteri dolandyrmagyna mümkinçilik berýän BrainGate2 atly neýrointerfeýsi döretdiler. Miçigan we Stenford uniwersitetleriniň alymlary tarapyndan...
2025-nji ýylyň 20-nji ýanwarynda Hytaýyň EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) eksperimental termoýadro reaktory elektron plazmany saklamak boýunça täze rekord goýdy. Reaksiýa 1066 sekunt dowam etdi...
