Исследование показало, как бактерии защищаются от антибиотиков

  • 28.01.2025 13:35
  • 4.4k+

Alymlar bakteriýalaryň antibiotiklere garşy nädip durnuklylyk gazanýandygyny öwrenmekde möhüm ädim ätdiler. Bu açyş zyýanly mikroorganizmleriň bu görnüşdäki dermanlara garşy duýgurlygyny gaýtadan dikeltmäge we täze dermanlaryň döredilmeginiň öňüni açmaga mümkinçilik berer. Geçirilen barlaglaryň netijeleri, Nature Microbiology žurnalynda çap edildi.

Bakteriýalaryň antibiotiklere garşy durnuklylygy lukmançylykda iň möhüm meseleleriň biridir. Antibakterial serişdeleriň nädogry ýa-da aşa köp ulanylmagy, häzirki wagtda inçekesel, pnewmoniýa, gonoreýa we gan zäherlenmesi ýaly keselleri bejermegi kynlaşdyrdy (kähalatlarda mümkin däl hala getirdi). Eger-de ýagdaý üýtgemese, birnäçe ýokanç keseller we ownuk şikesler gaýtadan ölüm howpuny döredip bilerler.
Bakteriýalaryň antibiotiklerden goranmak üçin ulanýan köp sanly mehanizmleriniň arasynda plazmidler aýratyn ähmiýete eýe bolup durýar. Plazmidler – bakteriýanyň öýjüginiň içinde garaşsyz «ýaşap» bilýän, antibiotiklere garşy durnuklylyk genlerini göterýän «goşmaça» tegelek DNK molekulalarydyr. Olaryň öwrenilmegi, alymlara durnuklylyk genlerini «öçürmek» ýa-da ýok etmek üçin strategiýalary işläp düzmäge kömek edýär.
Ýakyn wagtda Beýik Britaniýada ýerleşýän Jon Innes Merkezinden Tomas Makliniň ýolbaşçylygyndaky halkara barlagçylar topary, antibiotiklere garşy durnuklylyk bilen bagly barlaglarda köplenç ulanylýan RK2 atly nusgalyk plazmidi öwrendiler. Alymlar bu barlagda esasan KorB atly beloga üns beripdirler. Sebäbi eger bu belok bolmasa, plazmidler bakteriýanyň içinde saklanyp bilmeýär. Öň bu belogyň genleri düzgünleşdirýändigi anyklanylsa-da, onuň işleýiş mehanizmi anyk belli däldi.
Häzirki zaman mikroskopiýa we rentgen-gurluşly seljerme usullary arkaly alymlar, KorB belogynyň KorA belogy bilen ýakyn gatnaşykda bolup täsirleşýändigini we olaryň bilelikde «gysgyç» we «gulp» ýaly işleşýändiklerini ýüze çykarypdyrlar: KorB plazmidi bakteriýanyň DNK-synyň üstünde hereket edýär, KorA bolsa zerur pursatda (we belli ýerlerde) KorB-ni «gulplaýar».
Netijede, plazmidde ýerleşýän genler uzakdan blokirlenýär. Bu bolsa, plazmidiň bakteriýanyň şertlerini öz islegine görä «sazlamagyna» we özüni goramagyna mümkinçilik berýär. Şeýlelikde, bakteriýanyň antibiotiklere garşy umumy durnuklylyk derejesi ýokarlanýar.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Школьники из Туркменистана примут участие на «Олимпиаде роботов» в Панаме

Команда туркменских школьников поборются за победу на престижном международном конкурсе по робототехнике First Global Challenge 2025 в Панаме. Соревнования, которые часто называют «Олимпиадой роботов», пройдут с 29 октября по 1 ноября и соберут участников из 190 стран...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Леса влияют на радость и удовлетворение жизнью — научное исследование

В последние годы рейтинг самых счастливых стран мира регулярно возглавляет Финляндия. Одновременно она является одной из самых лесистых стран Европы. Это сочетание привлекло внимание международной группы ученых – они выяснили, что леса имеют непосредственное влияние на ощущение счастья в повседневной жизни у финнов...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Жуки-навозники начали питаться падалью 37 млн лет назад

Около 37 миллионов лет назад Патагонская низменность в Аргентине была покрыта обширными лугами, где обитали саблезубые сумчатые, гигантские птицы и массивные травоядные, похожие на тапиров и лошадей. В это же время у навозных жуков появился необычный вкус — они начали питаться разлагающейся плотью...

25.10.2025 14:32
2.2k+

В Туркменистане начался отбор на конкурс инноваций «Цифровое решение-2025»

В Министерстве связи Туркменистана стартовал отборочный этап конкурса инновации «Цифровое решение-2025». Инициатива направлена на поддержку развития в стране IT-технологий, искусственного интеллекта и робототехники...