3,5 million ýyl ozal ýaşap geçen adamlaryň esasan ösümlikler bilen iýmitlenendigi ýüze çykaryldy

  • 24.01.2025 12:25
  • 3.9k+

Maks Plank Jemgyýetiniň himiýa instituty bilen Witwatersrand uniwersitetiniň alymlarynyň geçiren barlaglary Günorta Afrikada 3,5 million ýyl ozal ýaşap geçen awstralopitekleriň et bilen gaty seýrek iýmitlenendigini, gündelik iýmit rasionlarynda esasan ösümliklerden düzülen iýmitleriň agdyklyk edendigini görkezýär. Bu barlagyň netijeleri, Science žurnalynda çap edildi.

Günorta Afrikanyň Sterkfonteýn gowagynda tapylan ýedi sany gadymy adamlaryň galyndylaryndan alnan diş emalynyň analizi, olaryň esasan ösümlikler bilen iýmitlenendigini subut edýär.
Barlag geçirmek üçin alymlar süýdemdirijileriň bedenindäki iň berk dokuma bolan diş emalynda saklanyp galan azot izotoplaryny analiz etdiler.
Şol döwürdäki beýleki jandarlar bilen deňeşdirilende, awstralopitekleriň diş emalyndaky azot izotoplarynyň gatnaşygy ot iýýänleriňkä gabat gelýär we et iýýänleriňkiden aýdyň tapawutlanýar. Alymlar, awstralopitekleriň käwagt haýwan beloklary bilen, meselem, ýumurtga ýa-da termit bilen iýmitlenendigini inkär etmeseler-de, täze maglumatlar olaryň yzygiderli aw eti iýmändiklerini görkezýär.
Bu açyş et iýmegiň adam beýnisiniň ösüşinde möhüm rol oýnandygy baradaky gipotezany şübhe astyna alýar. Alymlar gadymy adamlaryň iýmit rasionyna etiň haçan goşulandygyny has takyk anyklamak üçin, beýleki sebitlerden tapylan galyndylary hem analiz etmegi meýilleşdirýärler.


29.06.2025 13:27
5.4k+

Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar...

29.06.2025 13:10
4.9k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

26.06.2025 14:32
6.8k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.7k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...