Saturnyň hemrasy Enseladda ummanlar kosmos enjamlaryndan ýaşaýyş alamatlaryny gizleýär

  • 09.02.2025 01:24
  • 4k+

Beýleki planetalarda ýa-da asman jisimlerinde buzuň astyndaky ummanlarda ýaşaýşy gözlemek pikir edilenden has kyn bolup biler. Enselad boýunça geçirilen gözlegler, onuň ummanyndaky fiziki prosesleriň biologiki yzlaryň ýüze çykmagyna päsgel berýändigini görkezýär. Bu barada geçirilen gözlegiň netijeleri «Communications Earth & Environment» ylmy žurnalynda neşir edildi.

Saturnyň hemrasy bolan Enseladyň ummanynda ýaşaýyş bar hem bolsa, hatda ol ýerde tutuşlygyna mikroblar mesgen hem tutan bolsa, gynansak-da olar biziň kosmos enjamlarymyzdan «gizlenýärler». Nädip? Modelirlemelere görä, bu suwly dünýäniň gurluşy himiki we biologiki bölejikleriň hereketini haýalladýan gatlaklary emele getirýär. Netijede ýaşaýşyň mümkin bolan yzlary, zondlar olary ýüze çykarmazdan ozal ýitip gidip bilýär.
Enselad buz örtüginiň astyndan kosmosa tarap «suw» zyňýar. Bu ony başga planetalarda ýaşaýşy gözlemek üçin geljegi uly nyşanlardan birine öwürýär. Emma gözlegiň awtorlary, Enseladyň ummanynyň ýagyň we suwuň garyndysyna meňzeýändigini ýüze çykardylar. Geçirilen seljermelere görä, onuň gatlaklary biri-biri bilen garyşmaýar. Bu ýagdaý bolup biljek potensial biologiki yzlaryň ýüz müňlerçe ýyllap aşakda saklanyp biljekdigini görkezýär.
Bu bolsa, hatda ummanyň düýbünde ýaşaýyş bar hem bolsa, olaryň yzlarynyň üste çykyp bilmejekdigini aňladýar.

«Özüňiz pikir edip görüň, mysal üçin siz Ýerdäki ummanlaryň düýbündäki ýaşaýşyň yzlaryny tapmaly diýeli, ýöne suwuň diňe ýüzünden nusga alyp öwrenmäge rugsat berilýär. Ine, Enseladda-da şuňa meňzeş ýagdaý bar» diýip, gözlegiň awtordaşy, Reding uniwersitetinden Flinn Eýms düşündirýär.

Şuňa meňzeş ýagdaýlar, ýaşaýşa gabat gelýän Gün ulgamyndaky beýleki hemralarda hem ýüze çykap biler. Enseladdan başga-da, Ýupiteriň hemralary Ýewropa we Ganimedde, şeýle-de Neptunyň hemrasy Tritonda hem buzuň astynda ummanlar bar.

Awtorlar geljekdäki kosmos missiýalarynyň strategiýalarynyň gaýtadan gözden geçirilmegini maslahat berýärler. Enselada ugrukdyrylan kosmos enjamlary diňe bir ýüzleý zyňyndylaryny däl-de, hemranyň ummanynyň çuňlugyny hem öwrenmäge ukyply bolmalydyr.


şu gün 18:47
924

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...

şu gün 13:56
1.8k+

Paleontologlar Ispaniýada stegozawryň gowy saklanyp galan kelleçanagyny tapdy

Ispan paleontologlary möhüm tapyndy barada habar berdi. Ýurduň gündogaryndaky Teruel welaýatynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda stegozawryň kelleçanagy tapyldy – ol örän gowy ýagdaýda saklanyp galypdyr...

şu gün 13:53
2.4k+

Indoneziýanyň kenaryndaky Ýuwaş ummanynyň düýbünde gadymy dünýäniň yzlary tapyldy

Indoneziýanyň kenarlarynda, Ýawa bilen Madura adalarynyň arasyndaky bogazyň düýbünde suwa giden gadymy jülgäniň yzlary tapyldy. Häzir bu ýerde ummanyň ýalpak ýeri bar diýip, Daily Mail habar berýär. Geologlar Sumatra, Ýawa we Borneo adalarynyň arasyndaky umman düýbüniň birwagtlar gury ýer bolandygyny bireýýäm kesgitläpdi...

düýn 15:15
1.1k+

Space Epoch dessin ýükleri eltiji raketanyň ilkinji böküş synagyny geçirdi

29-njy maýda Hytaýyň Space Epoch kompaniýasy YXZ-1 göteriji raketanyň ilkinji böküş synagyny geçirdi. Geçen ýyl ol Alibaba Group bilen gaýtadan ulanylýan raketalary ulanyp, tutuş dünýä boýunça harytlary dessin eltmek barada şertnama baglaşdy...