Deňiz suwuny süýji suwa öwürmegiň ekologiýa taýdan amatly usuly tapyldy

  • 29.01.2025 11:22
  • 4.2k+

Miçigan uniwersitetiniň we Raýs uniwersitetiniň inženerleri deňiz suwuny köp mukdarda himiki serişdeleri ulanmazdan arassalap, içmäge ýaramly süýji suwa öwürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Bu açyş çykdajylary ep-esli azaldyp, süýji suwy hemmeler üçin has elýeterli edip biler. Bu barada Nature Water žurnalynda çap edildi.

Deňiz suwunda adamlar we ösümlikler üçin zäherli ýokary konsentrasiýalarda «bor» bardyr. Adatça, deňiz suwuny arassalaýan zawodlar bor kislotasyny zarýadly (elektrik toguny geçirýän) forma öwürmek üçin oňa aşgar goşýarlar. Soňra zarýadly forma öwrülen bor kislotasy, ters osmos diýlip atlandyrylýan ýörite suw arassalaýyş ulgamy arkaly suwdan aýrylýar. Bu prosesiň ahyrynda bolsa balans döretmek üçin suwa kislota goşulyp bitaraplaşdyrylýar.
Täze tehnologiýada deňiz suwundan bory aýyrmak üçin, uglerod matadan ýasalan elektrodlar ulanylýar we hiç hili himiki serişde goşulmansoň, bu prosesi ýönekeýleşdirýär hem-de onuň bahasyny arzanladýar. Bu usuly ulanmak bilen suw arassalaýyş çykdajylaryny 15%-e çenli azaldyp bolýar. Bu arassalanan suwuň her bir kub metri üçin takmynan 20 sent tygşytlamak diýmekdir.
2019-njy ýylda dünýäde deňiz suwuny arassalaýan zawodlaryň gündelik kuwwaty 95 million kub metre ýetipdi. Şony göz öňünde tutsak, bu tehnologiýanyň ýyllyk tygşytlamasy 6,9 milliard dollara ýetip biler.
Täze tehnologiýa diňe bir maliýe çykdajylaryny azaltman, şol bir wagtda köp mukdarda himiki reagent ulanmak zerurlygyny aradan aýyrmak bilen, olaryň daşky gurşawa ýetirýän zyýanly täsirini hem peseldýär.


düýn 14:13
5k+

Müsürde ýitirilen gadymy Imet şäheri tapyldy: ol ýerde birwagtlar köp gatly jaýlar bolupdyr

Arheologlar Müsüriň gadymy Tanis şäherinden 10 km uzaklykda, Nil deltasynyň golaýynda ýitirilen Imet şäheriniň üstüni açdy. Gazuw-agtaryş işleri Mançester uniwersitetinden Müsüri öwrenýän alym Niki Nilseniň ýolbaşçylygynda geçirildi diýip, Daily Mail habar berýär...

04.07.2025 18:32
4.7k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...

04.07.2025 18:30
2.7k+

Şweýsariýada geljekdäki ýitgileriň öňüni almak üçin mikrob saklaýjy enjam döredilýär

Şweýsariýada Microbiota Vault Initiative - mikrob dürlüligini goramak üçin “mikrobiologik gämi” taslamasy durmuşa geçirilýär. Alymlary geljekde köp möhüm bakteriýalaryň adam bedeninden ýok bolup gitmeginiň mümkindigi alada goýýar...

04.07.2025 18:28
3.1k+

Alymlar howadan agyz suwuny alýan “gabarçakly örtük” döretdiler

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary aşa gurak şertlerde-de, mysal üçin Sahara çölünde ýa-da Ölüm jülgesinde (ABŞ-da ýerleşýär)  howadan agyz suwuny alyp bilýän enjamy döretdiler diýip, Live Science ýazýar...