Deňiz suwuny süýji suwa öwürmegiň ekologiýa taýdan amatly usuly tapyldy

  • 29.01.2025 11:22
  • 4.3k+

Miçigan uniwersitetiniň we Raýs uniwersitetiniň inženerleri deňiz suwuny köp mukdarda himiki serişdeleri ulanmazdan arassalap, içmäge ýaramly süýji suwa öwürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Bu açyş çykdajylary ep-esli azaldyp, süýji suwy hemmeler üçin has elýeterli edip biler. Bu barada Nature Water žurnalynda çap edildi.

Deňiz suwunda adamlar we ösümlikler üçin zäherli ýokary konsentrasiýalarda «bor» bardyr. Adatça, deňiz suwuny arassalaýan zawodlar bor kislotasyny zarýadly (elektrik toguny geçirýän) forma öwürmek üçin oňa aşgar goşýarlar. Soňra zarýadly forma öwrülen bor kislotasy, ters osmos diýlip atlandyrylýan ýörite suw arassalaýyş ulgamy arkaly suwdan aýrylýar. Bu prosesiň ahyrynda bolsa balans döretmek üçin suwa kislota goşulyp bitaraplaşdyrylýar.
Täze tehnologiýada deňiz suwundan bory aýyrmak üçin, uglerod matadan ýasalan elektrodlar ulanylýar we hiç hili himiki serişde goşulmansoň, bu prosesi ýönekeýleşdirýär hem-de onuň bahasyny arzanladýar. Bu usuly ulanmak bilen suw arassalaýyş çykdajylaryny 15%-e çenli azaldyp bolýar. Bu arassalanan suwuň her bir kub metri üçin takmynan 20 sent tygşytlamak diýmekdir.
2019-njy ýylda dünýäde deňiz suwuny arassalaýan zawodlaryň gündelik kuwwaty 95 million kub metre ýetipdi. Şony göz öňünde tutsak, bu tehnologiýanyň ýyllyk tygşytlamasy 6,9 milliard dollara ýetip biler.
Täze tehnologiýa diňe bir maliýe çykdajylaryny azaltman, şol bir wagtda köp mukdarda himiki reagent ulanmak zerurlygyny aradan aýyrmak bilen, olaryň daşky gurşawa ýetirýän zyýanly täsirini hem peseldýär.


düýn 22:24
3k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

düýn 20:51
5.3k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
2k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...