Deňiz suwuny süýji suwa öwürmegiň ekologiýa taýdan amatly usuly tapyldy

  • 29.01.2025 11:22
  • 4.3k+

Miçigan uniwersitetiniň we Raýs uniwersitetiniň inženerleri deňiz suwuny köp mukdarda himiki serişdeleri ulanmazdan arassalap, içmäge ýaramly süýji suwa öwürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Bu açyş çykdajylary ep-esli azaldyp, süýji suwy hemmeler üçin has elýeterli edip biler. Bu barada Nature Water žurnalynda çap edildi.

Deňiz suwunda adamlar we ösümlikler üçin zäherli ýokary konsentrasiýalarda «bor» bardyr. Adatça, deňiz suwuny arassalaýan zawodlar bor kislotasyny zarýadly (elektrik toguny geçirýän) forma öwürmek üçin oňa aşgar goşýarlar. Soňra zarýadly forma öwrülen bor kislotasy, ters osmos diýlip atlandyrylýan ýörite suw arassalaýyş ulgamy arkaly suwdan aýrylýar. Bu prosesiň ahyrynda bolsa balans döretmek üçin suwa kislota goşulyp bitaraplaşdyrylýar.
Täze tehnologiýada deňiz suwundan bory aýyrmak üçin, uglerod matadan ýasalan elektrodlar ulanylýar we hiç hili himiki serişde goşulmansoň, bu prosesi ýönekeýleşdirýär hem-de onuň bahasyny arzanladýar. Bu usuly ulanmak bilen suw arassalaýyş çykdajylaryny 15%-e çenli azaldyp bolýar. Bu arassalanan suwuň her bir kub metri üçin takmynan 20 sent tygşytlamak diýmekdir.
2019-njy ýylda dünýäde deňiz suwuny arassalaýan zawodlaryň gündelik kuwwaty 95 million kub metre ýetipdi. Şony göz öňünde tutsak, bu tehnologiýanyň ýyllyk tygşytlamasy 6,9 milliard dollara ýetip biler.
Täze tehnologiýa diňe bir maliýe çykdajylaryny azaltman, şol bir wagtda köp mukdarda himiki reagent ulanmak zerurlygyny aradan aýyrmak bilen, olaryň daşky gurşawa ýetirýän zyýanly täsirini hem peseldýär.


düýn 12:40
1.5k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

düýn 11:56
1.9k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

düýn 11:06
1.6k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

düýn 11:00
1.2k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...