Alymlar Aýyň tektoniki işjeňligini tassyklaýan delilleri tapdylar

  • 01.02.2025 11:55
  • 2.3k+

Halkara alymlar topary Aýyň arka (garaňky) tarapynda 200 million ýyl mundan ozal emele gelen bolmagy mümkin ýüzlerçe kiçi gerişleri ýüze çykardylar. Bu açyş Aýyň heniz hem geologik taýdan işjeňdigini görkezýär.

Smitsonow institutynyň we Merilend uniwersitetiniň alymlary wulkaniki sebitlerde ýerleşýän, her biri 10-40 gurluşdan ybarat bolan jemi 266 sany ownuk gerişleri ýüze çykardylar.

«Köpsanly alymlar Aýdaky geologik prosesleriň esasy bölegi 2,5-3 milliard ýyl mundan ozal tamamlanandy diýip pikir edýär. Ýöne biziň barlaglarymyz şu tektoniki gurluşlaryň soňky 1 milliard ýylyň dowamynda hem işjeň bolandygyny we belki-de häzirki wagta çenli işjeňligini saklap gelýändigini görkezýär» diýip, Merilend uniwersitetiniň ylmy işgäri Jeklin Klark düşündirýär.

Alymlar gerişleriň ýaşyny olaryň üstündäki kraterleriň (meteorit çukurlarynyň) sanyna esaslanyp kesgitlediler.

«Kraterleriň sanyny hasaplanymyzdan soň, bu tektoniki gurluşlaryň soňky 160 million ýylyň dowamynda hem işjeň bolandygyny anykladyk» diýip, Klark aýdýar. Bu bolsa Aýyň ömrüniň standartlaryna görä gysga möhlet hasaplanýar.

Alymlar bu açyşyň geljekki kosmos missiýalarynyň meýilleşdirilmegine uly ýardam berjekdigine ynanýarlar.

«Aýyň heniz hem geologik taýdan işjeňdigini bilmek, geljekki astronawtlaryň, enjamlaryň we infrastrukturalaryň ýerleşjek ýerlerini dogry kesgitlemek üçin uly ähmiýete eýe» diýip, Klark belleýär.


düýn 14:51
1.6k+

Alymlar Gentington keseliniň ösüşini 75% haýallatmagy başardylar

Londonyň Uniwersitet Kollejiniň alymlary (UCLH) Gentington keseline garşy göreşde ilkinji ynamly netijeler barada habar berdiler. AMT-130 derman serişdesi bilen geçirilen synaglar bejerip bolmaýan bu keseliň ösmegini haýallatmagy başardy...

düýn 12:19
5.8k+

Alymlar taryhy taýdan ygtybarly şekilleri döretjek emeli aňy işläp düzýärler

Sýurih uniwersitetiniň gadymy taryh professory Feliks K.Maýer bilen programmist Filipp Ştrebel bilelikde emeli aň esasynda işleýän täze surat generatoryny döredýärler. Ol gural Gadymy Rim we Gadymy Gresiýa döwründen taryhy taýdan hakykata ýakyn sahnalary şekillendirmäge ukyply bolar...

27.09.2025 19:40
2.2k+

NASA 2026-njy ýylda Aýyň daşyndan adamly uçuşy meýilleşdirýär

NASA 2026-njy ýylyň 5-nji fewralynda «Artemida» maksatnamasynyň çäginde ekipažly Aý uçuşyny amala aşyrmagy meýilleşdirýär. Eger bu senä çenli ýetişilmese, iň soňky sene hökmünde aprel aýy görkezilýär diýip, Reuters habar berýär...

26.09.2025 19:59
1.5k+

Haýwanlar üçin birbada iki keselden goraýan ilkinji umumy sanjym döredildi

Belgorod döwlet milli gözleg uniwersitetiniň hünärmenleri Stawropol biofabrikasynyň we RYA-nyň Mikroorganizmleriň biohimiýa we fiziologiýa institutynyň alymlary bilen bilelikde özboluşly bakteriýany we onuň esasynda haýwanlary salmonellýozdan we kolibakteriozdan goraýan sanjymy döretdi...