Adamlarda garaşlylygyň döremegine täsir edýän täze genler açyldy

  • düýn 10:22
  • 1.5k+

Halkara alymlar topary Indiana uniwersitetiniň Lukmançylyk mekdebiniň alymlarynyň ýolbaşçylygynda alkogol, temmäki, opioidler we gadagan maddalara garaşlylygy döremek howpy bilen baglanyşykly DNK-nyň 220 bölümçesini anykladylar. Şolaryň 40-sy ylmy jemgyýetçiligine mundan öň belli bolmandy.

Bu iş Molecular Psychiatry žurnalynda çap edildi we garaşlylyk boýunça geçirilýän barlaglaryň taryhynda iň uly meta-analiz hökmünde görkezilýär.
Alymlar Ýewropanyň, Afrikanyň we Amerikanyň ilatyndan ýygnalan genetiki maglumatlary deňeşdirip, dürli endik görnüşleri üçin umumy bolan gen wariantlaryny gözlediler. Jemi 785 gen tapyldy — olar beýni duýgulary, ýatda saklamak we motiwasiýa üçin jogap berýän böleklerinde (mysal üçin, amigdala, gippokamp we beýni gabynda) işjeň bolýar.
Barlaglaryň netijeleri:

  • Garaşlylyk döremek ukybynyň takmynan ýarysy genetiki mirasa bagly.
  • Garaşlylygyň dürli görnüşlerinde umumy bolan genler howpuň genetiki üýtgeşmeleriniň 96%-ini düşündirýär.
  • Poligen görkezijisi iň ýokary bolan adamlarda garaşlylyk döremek ähtimallygy üç esse ýokary.

Mundan başga-da, alymlar bu genlere täsir edýän bar bolan 7 derman tapdylar — olary geljekde garaşlylygy bejermekde ulanmak mümkin.
Barlagyň netijeleri endikleriň irki ýüze çykarylmagyna we kesgitli bejergi usullarynyň taýýarlanylmagyna ýol açýar.


31.10.2025 22:25
5k+

Alymlar Antarktidada ýaşy 6 mln ýyl bolan iň gadymy buz nusgalaryny tapdylar

Antarktidada ýaşy, takmynan, 6 mln ýyla barabar bolan Ýerde iň gadymy buz nusgalary tapyldy. Bu barada Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnaly habar berýär. Dürli ýurtlardan ylmy gözlegçiler Gündogar Antarktidadaky Allan baýyrlarynyň töwereginde gözleg işlerini geçirdi...

31.10.2025 12:29
4.7k+

Hytaý “emeli Günüň” gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlar

Hytaýly alymlar “emeli Gün” diýip hem atlandyrylýan BEST (Burning Plasma Experimental Superconducting Tokamak) atly termoýadro enjamynyň gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlamagy meýilleşdirýärler. Bu barada Hytaýyň Daşary işler ministrliginiň resmi wekili Mao Nin aýtdy...

29.10.2025 11:02
4.4k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.7k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...