Arheologlar Yragyň çöllüginde 1,5 million ýyllyk daş palta tapdylar

  • 01.02.2025 12:03
  • 9.8k+

Brýusseliň azatlyk uniwersitetiniň (VUB) alymlary Yragyň Günbatar çölünde 1,5 million ýyllyk daş gurallary tapdylar diýip, Phys.org ýazýar.

VUB-yň arheologiki ekspedisiýasy Yragyň Günbatar çölündäki Aş-Şabaka sebitinde gözleg işlerini tamamlady. Şol ýerden irki we orta paleolit döwrüne degişli ýedi ýadygärlik hem-de 850-den gowrak gadymy tapyndy ýüze çykaryldy.

«Bu tapyndylar bize gadymy adamlaryň tebigaty nädip ulanandyklaryna we howa şertlerine nähili uýgunlaşandyklaryna düşünmäge ýardam berer» diýip, ekspedisiýanyň baştutany Ella Egberts düşündirdi.

Tapyndylaryň arasynda 1,5 million ýyllyk daş el paltalary, şeýle-de 300 müň-40 müň ýyl ozal peýda bolan lewaluaz usulynda ýasalan daş bölekleri hem bar. Bu daş bölekleri inçejik plitalar görnüşinde bolup, takyk işleri ýerine ýetirmek üçin ulanylypdyr.
Gözleg işleri pleýstosen döwründe uly kölüň bolan ýerinde geçirildi. Emma häzirki wagtda ol köl guran. Alymlaryň pikirine görä, gadymy adamlar bu sebiti suw we gural ýasamak üçin çig mal çeşmesi hökmünde ulanypdyrlar.


23.10.2025 09:57
6.7k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

13.10.2025 09:51
6.7k+

Türkiýedäki Karahantepede adamyň şekili bolan gadymy daş sütüni tapyldy

Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky neopolit döwrüne degişli Karahantepe sebitinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda adamyň şekili bolan T-şekilli daş sütüni tapyldy. Bu barada Türkiye Today habar berýär. Ozal alymlar goňşy Göbekli-Tepede hem eliň we penjäniň şekili bolan şuňa meňzeş sütünleri tapypdy, ýöne bu ullakan daş böleginde ýüzüň şekili mese-mälim oýulan ilkinji tapyndy boldy...