Hytaý neýtrinolary öwrenmek üçin dünýädäki iň uly suwasty teleskopy gurýar

  • 11.02.2025 14:22
  • 4.1k+

Hytaýly alymlar Günorta-Hytaý deňzinde 1600 metr çuňlukda dünýädäki iň uly suwasty HUNT neýtrino teleskopynyň gurluşygyna başladylar. Taslama kosmologiýanyň we fizikanyň täze taraplaryny açyp biljek syrly bölejikleri - neýtrinolary öwrenmäge mümkinçilik berer.

Teleskop kosmosyň uzak ýerlerinden gelýän we materiýa bilen sähelçe täsirleşýän ýokary energiýaly neýtrinolary tapar. Teleskopyň işleýşiniň esasy ideýasy suwdan geçýän neýtrinolaryň atomlar bilen täsirleşip, ikinji bölejikleri döretmegidir. Bu bölejikler suwdaky ýagtylykdan has çalt hereket edenlerinde, elektromagnit şöhlelenmesi emele gelýär we bu detektorlar tarapyndan ýazylar.
Teleskopy gurmak üçin bu ýer tötänden saýlanmady: ep-esli çuňluk teleskopy kosmiki şöhlelerden tebigy gorag bilen üpjün edýär, deňziň düýbüniň geologiki aýratynlyklary bolsa detektorlary durnukly ýerleşdirmäge mümkinçilik berýär.
HUNT taslamasy Hytaýdaky öňdebaryjy barlag merkezleriniň we beýleki ýurtlardan bolan hyzmatdaşlaryň gatnaşmagyndaky halkara başlangyçdyr. Teleskopyň ýüze çykaryş meýdany birnäçe kub kilometr suw bolar, bu bolsa Älem baradaky bilimlerimizi ep-esli giňelder. Alnan maglumatlar kosmiki şöhleler, gara deşikler we garaňky materiýalar barada täze açyşlaryň açary bolup biler.
Gurluşyk 2030-njy ýyla çenli doly tamamlanar diýlip garaşylýar.


29.06.2025 13:27
5.6k+

Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar...

29.06.2025 13:10
5.1k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

27.06.2025 11:19
8.1k+

Hytaýda alty tonnalyk konwertoplan ilkinji gezek synag edildi: bir wagtyň özünde hem dikuçar, hem uçar

Hytaýda täze "Zhang Ying R6000" konwertoplanynyň ilkinji ýerüsti synaglary geçirildi. Synaglaryň suratlary United Aircraft tarapyndan çap edildi. Alty tonnalyk apparat pilotly we pilotsyz dolandyrylýan görnüşlerde döredildi...

26.06.2025 14:32
6.8k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...