Hytaý neýtrinolary öwrenmek üçin dünýädäki iň uly suwasty teleskopy gurýar

  • 11.02.2025 14:22
  • 4.1k+

Hytaýly alymlar Günorta-Hytaý deňzinde 1600 metr çuňlukda dünýädäki iň uly suwasty HUNT neýtrino teleskopynyň gurluşygyna başladylar. Taslama kosmologiýanyň we fizikanyň täze taraplaryny açyp biljek syrly bölejikleri - neýtrinolary öwrenmäge mümkinçilik berer.

Teleskop kosmosyň uzak ýerlerinden gelýän we materiýa bilen sähelçe täsirleşýän ýokary energiýaly neýtrinolary tapar. Teleskopyň işleýşiniň esasy ideýasy suwdan geçýän neýtrinolaryň atomlar bilen täsirleşip, ikinji bölejikleri döretmegidir. Bu bölejikler suwdaky ýagtylykdan has çalt hereket edenlerinde, elektromagnit şöhlelenmesi emele gelýär we bu detektorlar tarapyndan ýazylar.
Teleskopy gurmak üçin bu ýer tötänden saýlanmady: ep-esli çuňluk teleskopy kosmiki şöhlelerden tebigy gorag bilen üpjün edýär, deňziň düýbüniň geologiki aýratynlyklary bolsa detektorlary durnukly ýerleşdirmäge mümkinçilik berýär.
HUNT taslamasy Hytaýdaky öňdebaryjy barlag merkezleriniň we beýleki ýurtlardan bolan hyzmatdaşlaryň gatnaşmagyndaky halkara başlangyçdyr. Teleskopyň ýüze çykaryş meýdany birnäçe kub kilometr suw bolar, bu bolsa Älem baradaky bilimlerimizi ep-esli giňelder. Alnan maglumatlar kosmiki şöhleler, gara deşikler we garaňky materiýalar barada täze açyşlaryň açary bolup biler.
Gurluşyk 2030-njy ýyla çenli doly tamamlanar diýlip garaşylýar.


düýn 13:31
4k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

01.06.2025 18:47
4.3k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...

01.06.2025 13:56
2.9k+

Paleontologlar Ispaniýada stegozawryň gowy saklanyp galan kelleçanagyny tapdy

Ispan paleontologlary möhüm tapyndy barada habar berdi. Ýurduň gündogaryndaky Teruel welaýatynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda stegozawryň kelleçanagy tapyldy – ol örän gowy ýagdaýda saklanyp galypdyr...

01.06.2025 13:53
3.9k+

Indoneziýanyň kenaryndaky Ýuwaş ummanynyň düýbünde gadymy dünýäniň yzlary tapyldy

Indoneziýanyň kenarlarynda, Ýawa bilen Madura adalarynyň arasyndaky bogazyň düýbünde suwa giden gadymy jülgäniň yzlary tapyldy. Häzir bu ýerde ummanyň ýalpak ýeri bar diýip, Daily Mail habar berýär. Geologlar Sumatra, Ýawa we Borneo adalarynyň arasyndaky umman düýbüniň birwagtlar gury ýer bolandygyny bireýýäm kesgitläpdi...