Hytaý neýtrinolary öwrenmek üçin dünýädäki iň uly suwasty teleskopy gurýar

  • 11.02.2025 14:22
  • 4.1k+

Hytaýly alymlar Günorta-Hytaý deňzinde 1600 metr çuňlukda dünýädäki iň uly suwasty HUNT neýtrino teleskopynyň gurluşygyna başladylar. Taslama kosmologiýanyň we fizikanyň täze taraplaryny açyp biljek syrly bölejikleri - neýtrinolary öwrenmäge mümkinçilik berer.

Teleskop kosmosyň uzak ýerlerinden gelýän we materiýa bilen sähelçe täsirleşýän ýokary energiýaly neýtrinolary tapar. Teleskopyň işleýşiniň esasy ideýasy suwdan geçýän neýtrinolaryň atomlar bilen täsirleşip, ikinji bölejikleri döretmegidir. Bu bölejikler suwdaky ýagtylykdan has çalt hereket edenlerinde, elektromagnit şöhlelenmesi emele gelýär we bu detektorlar tarapyndan ýazylar.
Teleskopy gurmak üçin bu ýer tötänden saýlanmady: ep-esli çuňluk teleskopy kosmiki şöhlelerden tebigy gorag bilen üpjün edýär, deňziň düýbüniň geologiki aýratynlyklary bolsa detektorlary durnukly ýerleşdirmäge mümkinçilik berýär.
HUNT taslamasy Hytaýdaky öňdebaryjy barlag merkezleriniň we beýleki ýurtlardan bolan hyzmatdaşlaryň gatnaşmagyndaky halkara başlangyçdyr. Teleskopyň ýüze çykaryş meýdany birnäçe kub kilometr suw bolar, bu bolsa Älem baradaky bilimlerimizi ep-esli giňelder. Alnan maglumatlar kosmiki şöhleler, gara deşikler we garaňky materiýalar barada täze açyşlaryň açary bolup biler.
Gurluşyk 2030-njy ýyla çenli doly tamamlanar diýlip garaşylýar.


düýn 20:33
7.3k+

Pomidor bilen ýeralma kowumdaş bolup çykdy: olar baryp 9 mln ýyl ozal sapylypdyr

Ýeralma bilen pomidoryň genetiki gelip çykyşy umumy bolup, olary sapylmagy, takmynan, 9 million ýyl ozal bolup geçipdir. Bu barada Xinhua agentligi halkara alymlar topary tarapyndan geçirilen gözlegiň netijelerine salgylanyp habar berýär...

düýn 19:27
3.6k+

Hytaýda baryp II asyrda oýlanyp tapylan dünýäde ilkinji seýsmograf dikeldildi

Hytaýda Betbagtçylyklaryň öňüni alyş institutyndan Sýuý Goudunyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary dünýäde ilkinji seýsmograf hasaplanýan gadymy enjamy dikeltdi. Bu barada Progress in Geophysics žurnalyna salgylanýan South China Morning Post ýazýar...

düýn 18:12
1.8k+

Russiýaly alymlar ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemek üçin algoritm döretdiler

Russiýaly alymlar sözdäki ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemegiň usulyny tapandyklaryny habar berdiler. Bu barada Nižniý Nowgoroddaky “Ýokary ykdysadyýet mekdebi” ylmy-barlag uniwersitetiniň (НИУ ВШЭ) barlagçylaryna salgylanýan TASS habar berýär...

düýn 18:05
4.4k+

Marsda uzynlygy 16 000 km bolan gadymy derýalaryň yzlary tapyldy

Marsda umumy uzynlygy, takmynan, 10 müň mil (16 000 km töweregi) bolan gadymy suw ýollarynyň geologiki yzlary tapyldy. Tapylan çeşmeleriň ýaşynyň 3 milliard ýyldan geçýändigi çaklanylýar diýip, Marsdaky orbital apparatlardan alnan maglumatlara salgylanýan The Guardian habar berýär ...