NASA Wenerada uçuryljak täze zonduň taslamasyny tassyklady

  • 04.02.2025 20:10
  • 2.6k+

Rus we amerikan alymlary Weneranyň atmosferasyny öwrenmek üçin bilelikde iş alyp barýarlar. Olar «Elektroliz arkaly Wenerany öwrenmek» (EVE) atly taslamany taýýarladylar. Bu taslama NASA-nyň Geljekki konsepsiýalar instituty (NIAC) tarapyndan maliýeleşdirildi. Şeýle-de oňa Massaçusets tehnologiýa institutynyň (MIT) professory doktor Maýkl Heht ýolbaşçylyk edýär diýip, Phys.org habar berýär.

EVE taslamasynyň esasy maksady – Weneranyň atmosferasyndan gönümel uçujy gazlary we elektrik energiýasyny öndürmekdir. Munuň üçin alymlar gaty oksidli elektroliz (SOE) diýilýän tehnologiýany ulanmagy meýilleşdirýärler.
Bu tehnologiýa howa şarlary bilen Wenerany öwrenmekde ýüze çykýan iki esasy kynçylygy çözüp biler. Birinjiden, şarlaryň içindäki uçujy gaz wagtyň geçmegi bilen syzýar. Bu bolsa missiýanyň dowamlylygyny çäklendirýär. Ikinjiden, Wenerada gijeler 50 sagat dowam edýär. Şol wagt elektroniki enjamlaryň işlemegi üçin köp ätiýaç energiýa gerek bolýar. Täze tehnologiýa bolsa bu meseleleri çözmäge kömek eder.
Weneranyň atmosferasynyň gaty dykyz bolany üçin, bu taslama diňe ýönekeý bir fanyň kömegi bilen işläp bilýär, oňa kiçi kompressor nasosy zerur däl. Şeýle-de, Wenera Güne ýakyn ýerleşýär, şonuň üçin gündizine Gün energiýasy ýeterlik bolýar.
Ýöne bu taslamanyň hem özüne görä kynçylyklary bar. Weneranyň atmosferasynda kükürt kislotasy köp. Şonuň üçin enjamlaryň zaýalanmazlygy üçin ýörite gorag örtügi gerek. Şeýle hem kömürturşy gazynyň (CO₂) kisloroda we ugar gazyna öwrülmegi üçin ulgamyň 75% netijelilik bilen işlemegi möhümdir. Eger bu netije gazanylmasa, enjamlaryň üstünde uglerod ýygnanyp, olary petikläp biler.
Alymlar bu tehnologiýany başga planetalarda hem ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenýärler. Mysal üçin, olar bu taslamany galyň atmosferaly Titanda (Saturnyň hemrasy) synap görmegi göz öňünde tutýarlar.


21.11.2025 23:19
6.6k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.8k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.2k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...