Perm milli gözleg politehniki uniwersitetiniň (PMGPU) alymlary hapa suwlar arassalanandan soň galýan galyndylary peýdaly maksatlar üçin ulanmaga mümkinçilik berýän täze usuly işläp düzdüler. Bu usul diňe bir galyndylary...
Birleşen Arap Emirliklerinde ýagşy emeli ýagdyrmak üçin iki innowasion tehnologiýa ulanylyp başlandy. Gürrüň bulutlary “ekmek” üçin nanotehnologiýalar, şeýle-de dronlarda we uçarlaryň ganatynda elektrik razrýadnikleri...
Brýusseliň azatlyk uniwersitetiniň (VUB) alymlary Yragyň Günbatar çölünde 1,5 million ýyllyk daş gurallary tapdylar diýip, Phys.org ýazýar. VUB-yň arheologiki ekspedisiýasy Yragyň Günbatar çölündäki Aş-Şabaka sebitinde...
Halkara alymlar topary Aýyň arka (garaňky) tarapynda 200 million ýyl mundan ozal emele gelen bolmagy mümkin ýüzlerçe kiçi gerişleri ýüze çykardylar. Bu açyş Aýyň heniz hem geologik taýdan işjeňdigini görkezýär...
El-Pendonda (Ispaniýada) geçirilen barlaglaryň netijeleri boýunça Scientific Reports žurnalynda çap edilen materialda gadymy lukmançylyk bilen baglanyşykly haýran galdyryjy hakykatlar ýüze çykaryldy. B.e. öňki...
Bennu asteroidinden alnan nusgalarda geçirilen barlag DNK-ny we RNK-ny emele getirmek üçin zerur bolan bäş sany azot bazasynyň bardygyny anyklady. Bu açyş Ýerdäki ýaşaýşyň gelip çykyşyny öwrenmekde möhüm ädim boldy...
Hytaýyň Ylmy-tehniki uniwersitetiniň (USTC) alymlary litiý batareýalary gaýtadan işlemek üçin innowasion usul döretdiler. Bu usul şol bir wagtyň özünde üç meseläni çözýär: batareýalary gaýtadan işlemek, senagat...
Şweýsariýanyň SEALSQ kompaniýasy häzirki zaman we geljekdäki kwant kompýuterleriniň hüjümlerinden maglumatlary gorap biljek, ýarym-kwant kriptografiýa arkaly döredilen platformanyň işlenip taýýarlanandygyny mälim...
Beýik Britaniýada ultrases barlagyny ulanyp, depressiýany, garaguş keselini we beýleki näsazlyklary bejermäge ukyply özboluşly beýni implantatyny synagdan geçirmäge taýynlyk görülýär diýip, The Guardian habar berýär...
Miçigan uniwersitetiniň we Raýs uniwersitetiniň inženerleri deňiz suwuny köp mukdarda himiki serişdeleri ulanmazdan arassalap, içmäge ýaramly süýji suwa öwürýän tehnologiýany işläp düzdüler. Bu açyş çykdajylary...
Alymlar bakteriýalaryň antibiotiklere garşy nädip durnuklylyk gazanýandygyny öwrenmekde möhüm ädim ätdiler. Bu açyş zyýanly mikroorganizmleriň bu görnüşdäki dermanlara garşy duýgurlygyny gaýtadan dikeltmäge we...
Center for AI Safety (CAIS) atly täjirçilik däl guramasy bilen Scale AI kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen «Adamzadyň soňky synagy» (Humanity’s Last Exam) atly baha beriş ulgamy (bençmark), häzirki zaman emeli...
Eýranyň merkezi bölegindäki Ýezd welaýatynyň gadymy Abarkuh şäherinde ýerleşýän bäş sany taryhy jaýyň aşagyndan geň galdyryjy «ýerasty şäher» tapyldy diýip, Tehran Times neşiri habar berýär. Abarkuh Ýezd şäheriniň...
Germaniýaly alymlar kebelekleriň ganatlarynyň hereketlerinden ylham alyp, elektroniki gurluşlar bolmazdan işleýän magnit ganat tehnologiýasyny işläp düzdüler diýip, Tech Xplore neşiri habar berýär. Darmştadt tehniki...
Hytaýda ilkinji gezek gumanoid (adam şekilli) robotlar üçin okuw merkezi açyldy. Häzirki wagtda Şanhaýdaky okuw meýdanynda bir wagtda 100 sany roboty okatmak mümkin. 2027-nji ýyla çenli bolsa bu sanyň 1000-e çenli...
Hytaý DEEP Robotics kompaniýasy Lynx atly robot itini tanyşdyrdy. Bu robot it tans etmegi, kyn päsgelçiliklerden geçmegi we örän agyr şertlerde işlemegi başarýar diýip, Interesting Engineering neşiri habar berýär...
Amerikan alymlary emeli hemralaryň soňky üç ýylyň dowamynda düşüren suratlaryndan düzülen şekili paýlaşdylar. Ol Sahara çölüniň çägelerinde daşlaşyp galan gara lawanyň uly meýdanyny görkezýär diýip, Live Science neşiri...
Mongoliýanyň çäklerinde Gobi çölüniň günbatar böleginde äpet dinozawrlaryň daşa öwrülen yzlary tapyldy. Yzlaryň ini 92 sm-e barabar. Tapyndy bu sebitlerde, ähtimal, tirannozawrdan hem ulurak bolan ägirt zaurolofyň...
Ylmy barlagçylar Ýeriň mantiýasynyň jümmüşinde, Afrikanyň we Ýuwaş ummanyň aşagynda ýerleşýän ägirt uly iki sany «adanyň» azyndan ýarym milliard ýyl bäri bardygyny anykladylar diýip, Nature ylmy žurnalynda çap...
Günorta Koreýanyň alymlary adamyň bäş duýgusyny gaýtalaýan ýarymgeçiriji süýümlere esaslanýan köpugurly datçigi döretdiler. Täze tehnologiýa bir wagtyň özünde ýagtylygy, basyşy we daşky gurşawyň kislotalylyk we...
Maks Plank Jemgyýetiniň himiýa instituty bilen Witwatersrand uniwersitetiniň alymlarynyň geçiren barlaglary Günorta Afrikada 3,5 million ýyl ozal ýaşap geçen awstralopitekleriň et bilen gaty seýrek iýmitlenendigini...
Alymlar ysmaz keselli adama diňe pikir güýji bilen wirtual kwadrokopteri dolandyrmagyna mümkinçilik berýän BrainGate2 atly neýrointerfeýsi döretdiler. Miçigan we Stenford uniwersitetleriniň alymlary tarapyndan...
2025-nji ýylyň 20-nji ýanwarynda Hytaýyň EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) eksperimental termoýadro reaktory elektron plazmany saklamak boýunça täze rekord goýdy. Reaksiýa 1066 sekunt dowam etdi...
Halkara astronomlar topary Gün ulgamyndan uzakda ýerleşýän we üstünde häzirki wagta çenli ölçemek başardan iň güýçli ýeller öwüsýän WASP-127b atly ekzoplanetany tapdylar. Olaryň açyşlary Astronomy & Astrophysics (A&A)...
Garward lukmançylyk mekdebinden amerikaly alymlar ýarganatlaryň üsti bilen ýaýraýan ölüm howply patogen bolan Nipah wirusynyň möhüm elementiniň kartasyny düzdi. Ylmy gözleg Cell žurnalynda neşir edildi. Nipah wirusy...
Çiliniň Atakama çölündäki Serro Armazones dagynda dünýäniň iň uly teleskopy bolan Extremely Large Telescope (ELT) teleskopynyň gorag gümmeziniň gurluşygy tamamlandy. 93 metr diametrli we 80 metr beýikligindäki...
Peruwyň paleontologlary häzirki uly ak akulanyň ata-babasynyň doly diýen ýaly saklanan skeletini tapdy. Ol, takmynan, 9 mln ýyl mundan ozal ýaşapdyr diýip, Reuters agentligi ýazýar. Cosmopolitodus Hastalis akulasynyň...
1960-njy ýyllarda Massaçusets tehnologiýalar institutynyň (MIT) professory Jozef Weýsenbaum (1923-2008) dünýäde ilkinji çat-bot bolan ELIZA-ny döretdi. Şol döwürde “çat-bot” adalgasy heniz ýokdy, şonuň üçin alym...
Unitree kompaniýasy özüniň akgynly ýöreýşi we ylgawy bilen tapawutlanýan täze G1 robotyny hödürledi. Işläp düzüjiler G1-iň muny beýleki ýaranlaryna garanyňda has tagaşykly ýerine ýetirýändigini nygtaýar. Robot...
“Týangun” orbital stansiýasynyň bortundaky “Şençžou-19” kosmos missiýasynyň ekipažy kosmos şertlerinde emeli fotosintez boýunça taryhda ilkinji tejribäni üstünlikli geçirdi. Kosmonawtlar raketa ýangyjyny öndürmekde...
Türkmenistanda organik galyndylar bilen hapalanan suwlary arassalaýan biologik organik süzgüç ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenmek boýunça ylmy gözleg we synag işleri alnyp barylýar. Bu barada "Türkmenistan: Altyn...
Hefeý şäherinde ýerleşýän Hytaýyň Ylmy-tehnniki uniwersitetiniň alymlary (USTC) maddanyň täze kwant halyny – ters akymly ýokary akyjylygy açdylar. Bu ylmy açyş atom derejesindäki bölejikleriň örän pes temperaturada...
Beýik Britaniýanyň Kil uniwersitetiniň alymlary galp habarlary anyklamak üçin “ansambl ses beriş” tehnikasyna esaslanýan guraly döretdi. Ulgam ygtybarly däl maglumaty 99% takyklyk bilen kesgitleýär. Bu oýlap tapyş...
Kanada, Ispaniýa, Tanzaniýa we beýleki ýurtlardan halkara antropologlar topary Homo erektusyň (dik ýöreýän adamyň) çöl howa şertlerinde ýaşamak ukybyny haçan öwrenendigini ýüze çykardylar. Bu barlagyň netijeleri...
Koreýanyň Ösen tehnologiýalar institutynyň (KAIST) inženerleri adam beýnisiniň gurluşyna “öýkünýän” innowasion kompýuter çibini döretdi. Prosessor adaty kompýuterlerden tapawutlylykda özbaşdak öwrenmäge we ýalňyşlyklary...
Halkara iş topary, semizlik düşünjesine täzeden seretmegi we anyklaýyşda diňe beden agram indeksine (BAI) bil baglamazlygy maslahat berýär. Iş toparynyň netijeleri, The Lancet Diabetes & Endocrinology žurnalynda...
ABŞ-daky Liwermor milli barlaghanasynyň (LLNL) alymlary taryhda iň güýçli rentgen çeşmesini döretdiler, ol bar bolan analoglaryndan iki esse ýagty. Täze açyş ylmy barlaglarda, esasanam, termoýadro sintezi pudagynda...
«Jeýms Uebb» kosmos teleskopy (JWST) we ALMA radioteleskop toplumy bilen geçirilen gözlegleriň netijesinde, Uly Magellan Buludynda täze uly ýyldyz toplumy ýüze çykaryldy. Bu açyş alymlara ýaş älemde ýyldyzlaryň...
Alymlar dünýäde mör-möjekleriň, esasanam arylar bilen kebelekleriň azalmagyndan alada edýärler. Bu ýagdaý oba hojalygynda uly mesele döredip biler, sebäbi ösümlikleri tozanlandyrmak üçin mör-möjekler zerurdyr....
Koreýanyň ösen tehnologiýalar institutynyň (KAIST) alymlary sekuntda 9120 kadr düşürmäge ukyply kamerany döretdiler. Bu üstünlik tebigatdan ylham alyp gazanyldy: tehnologiýanyň esasy böleginde mör-möjekleriň göz...
