Liwermor barlaghanasynda dünýäniň iň ýagty rentgen şöhleleri döredildi

  • 21.01.2025 12:25
  • 2k+

ABŞ-daky Liwermor milli barlaghanasynyň (LLNL) alymlary taryhda iň güýçli rentgen çeşmesini döretdiler, ol bar bolan analoglaryndan iki esse ýagty. Täze açyş ylmy barlaglarda, esasanam, termoýadro sintezi pudagynda we aşa gyzgyn plazmany öwrenmekde möhüm üstünlikleri wada berýär diýip, New Atlas ýazýar.

Örän ýagty rentgen şöhleleri atom derejesinde materiallaryň gurluşyny öwrenmek, himiki reaksiýalara hakyky wagtda gözegçilik etmek, biologiki nusgalaryň jikme-jik şekillerini öndürmek we çylşyrymly molekulalary seljermek ýaly ylmy barlaglar üçin peýdalydyr.
Däp bolşy ýaly, rentgen şöhleleri demir nyşana elektron şöhlesini täsir etdirmek arkaly emele gelýär. Bu açyş elektron şöhläniň ýerine lazerleri we adaty metal plastinanyň ýerine kümüş köpükden edilen nyşanany ulanmak arkaly mümkin boldy.
Bu kümüş silindrleriň dykyzlygy adaty kümşüňkiden müň esse pesdir we bir nanosekunta  ýetmän gyradeň gyzýar.
Netijede, 20 000 elektron woltdan ýokary energiýaly rentgen şöhleleriniň çeşmesi boldy.
LLNL bu ösüşiň diňe bir termoýadro birleşmesiniň işleýşine has gowy düşünmäge kömek etmän, eýsem adatdakysyndan has üýtgeşik hereket edýän gaty gyzgyn metal plazmalara täzeçe garamaga mümkinçilik berjekdigini aýdýar.


düýn 23:53
2.3k+

Alymlar ultrases arkaly elektrik energiýasyny howa boýunça gönükdirmegi öwrendiler

Ispaniýaly, finlýandiýaly we kanadaly alymlar topary ilkinji gezek ultrases tolkunlaryny ulanyp, elektrik uçgunlaryny nädip gönükdirmelidigini görkezdiler. Açyş atmosfera ylmyndan başlap, biolukmançylyga çenli...

11.02.2025 14:22
3.6k+

Hytaý neýtrinolary öwrenmek üçin dünýädäki iň uly suwasty teleskopy gurýar

Hytaýly alymlar Günorta-Hytaý deňzinde 1600 metr çuňlukda dünýädäki iň uly suwasty HUNT neýtrino teleskopynyň gurluşygyna başladylar. Taslama kosmologiýanyň we fizikanyň täze taraplaryny açyp biljek syrly bölejikleri...

09.02.2025 21:27
9.3k+

Älemdäki «iň uly jisim» tapyldy: ululygy 1,3 mlrd ýagtylyk ýylyna deň

Alymlar älemdäki «iň uly düzüm» hasaplanýan gurluşy ýüze çykardylar. Bu gurluşa «Kipu» diýlip at berildi. Onuň ululygy 400 megaparsege (1,3 milliard ýagtylyk ýylyna), massasy bolsa 200 kwadrillion Gün massasyna...

09.02.2025 01:24
3.8k+

Saturnyň hemrasy Enseladda ummanlar kosmos enjamlaryndan ýaşaýyş alamatlaryny gizleýär

Beýleki planetalarda ýa-da asman jisimlerinde buzuň astyndaky ummanlarda ýaşaýşy gözlemek pikir edilenden has kyn bolup biler. Enselad boýunça geçirilen gözlegler, onuň ummanyndaky fiziki prosesleriň biologiki...