Liwermor barlaghanasynda dünýäniň iň ýagty rentgen şöhleleri döredildi

  • 21.01.2025 12:25
  • 2.1k+

ABŞ-daky Liwermor milli barlaghanasynyň (LLNL) alymlary taryhda iň güýçli rentgen çeşmesini döretdiler, ol bar bolan analoglaryndan iki esse ýagty. Täze açyş ylmy barlaglarda, esasanam, termoýadro sintezi pudagynda we aşa gyzgyn plazmany öwrenmekde möhüm üstünlikleri wada berýär diýip, New Atlas ýazýar.

Örän ýagty rentgen şöhleleri atom derejesinde materiallaryň gurluşyny öwrenmek, himiki reaksiýalara hakyky wagtda gözegçilik etmek, biologiki nusgalaryň jikme-jik şekillerini öndürmek we çylşyrymly molekulalary seljermek ýaly ylmy barlaglar üçin peýdalydyr.
Däp bolşy ýaly, rentgen şöhleleri demir nyşana elektron şöhlesini täsir etdirmek arkaly emele gelýär. Bu açyş elektron şöhläniň ýerine lazerleri we adaty metal plastinanyň ýerine kümüş köpükden edilen nyşanany ulanmak arkaly mümkin boldy.
Bu kümüş silindrleriň dykyzlygy adaty kümşüňkiden müň esse pesdir we bir nanosekunta  ýetmän gyradeň gyzýar.
Netijede, 20 000 elektron woltdan ýokary energiýaly rentgen şöhleleriniň çeşmesi boldy.
LLNL bu ösüşiň diňe bir termoýadro birleşmesiniň işleýşine has gowy düşünmäge kömek etmän, eýsem adatdakysyndan has üýtgeşik hereket edýän gaty gyzgyn metal plazmalara täzeçe garamaga mümkinçilik berjekdigini aýdýar.


31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...