Liwermor barlaghanasynda dünýäniň iň ýagty rentgen şöhleleri döredildi

  • 21.01.2025 12:25
  • 2.1k+

ABŞ-daky Liwermor milli barlaghanasynyň (LLNL) alymlary taryhda iň güýçli rentgen çeşmesini döretdiler, ol bar bolan analoglaryndan iki esse ýagty. Täze açyş ylmy barlaglarda, esasanam, termoýadro sintezi pudagynda we aşa gyzgyn plazmany öwrenmekde möhüm üstünlikleri wada berýär diýip, New Atlas ýazýar.

Örän ýagty rentgen şöhleleri atom derejesinde materiallaryň gurluşyny öwrenmek, himiki reaksiýalara hakyky wagtda gözegçilik etmek, biologiki nusgalaryň jikme-jik şekillerini öndürmek we çylşyrymly molekulalary seljermek ýaly ylmy barlaglar üçin peýdalydyr.
Däp bolşy ýaly, rentgen şöhleleri demir nyşana elektron şöhlesini täsir etdirmek arkaly emele gelýär. Bu açyş elektron şöhläniň ýerine lazerleri we adaty metal plastinanyň ýerine kümüş köpükden edilen nyşanany ulanmak arkaly mümkin boldy.
Bu kümüş silindrleriň dykyzlygy adaty kümşüňkiden müň esse pesdir we bir nanosekunta  ýetmän gyradeň gyzýar.
Netijede, 20 000 elektron woltdan ýokary energiýaly rentgen şöhleleriniň çeşmesi boldy.
LLNL bu ösüşiň diňe bir termoýadro birleşmesiniň işleýşine has gowy düşünmäge kömek etmän, eýsem adatdakysyndan has üýtgeşik hereket edýän gaty gyzgyn metal plazmalara täzeçe garamaga mümkinçilik berjekdigini aýdýar.


15.09.2025 17:55
4.1k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

15.09.2025 09:54
4.7k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

15.09.2025 09:48
1.4k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3.3k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...