Koreýaly alymlar beýniniň işine “öýkünýän” öz-özünden öwrenýän çibi döretdi

  • 21.01.2025 13:08
  • 2.1k+

Koreýanyň Ösen tehnologiýalar institutynyň (KAIST) inženerleri adam beýnisiniň gurluşyna “öýkünýän” innowasion kompýuter çibini döretdi. Prosessor adaty kompýuterlerden tapawutlylykda özbaşdak öwrenmäge we ýalňyşlyklary hakyky wagtda düzetmäge ukyplydyr diýlip, Nature žurnalynda ýerleşdirilen ylmy gözlegde aýdylýar.

Täze çibiň esasy elementi beýnidäki sinapslar ýaly öz garşylygyny üýtgedýän memristordyr. Bu çibe beýni ýaly bir wagtyň özünde maglumaty saklamaga we gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýär. Ylmy gözlegler şekili gaýtadan işlemekde prosessoryň iş takyklygynyň ideal kompýuter modelleriniň derejesine ýetendigini görkezdi.   
Täze tehnologiýa maglumatlary uzak aralykdaky serwerlere ibermezden, gönüden-göni gurluşda işlemäge mümkinçilik berýär. Şeýle usul işi tizleşdirýär, howpsuzlygy ýokarlandyrýar we energiýanyň sarp edilişini azaldýar.
Bu işläp taýýarlama dürli ugurlarda ulanylyp bilner. Mysal üçin, akylly wideo gözegçilik kameralary şübheli işjeňligi has çalt we ygtybarly kesgitläp biler. Lukmançylykda çip hassalaryň saglygy baradaky maglumatlary hakyky wagtda seljermäge kömek eder. Mundan başga-da, çibi robotlarda, dronlarda, awtodolandyryjyly awtomobillerde, şeýle-de ykjam gajetlerde we “akylly öý” enjamlarynda ulanmak bolar.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...