Koreýaly alymlar beýniniň işine “öýkünýän” öz-özünden öwrenýän çibi döretdi

  • 21.01.2025 13:08
  • 2.2k+

Koreýanyň Ösen tehnologiýalar institutynyň (KAIST) inženerleri adam beýnisiniň gurluşyna “öýkünýän” innowasion kompýuter çibini döretdi. Prosessor adaty kompýuterlerden tapawutlylykda özbaşdak öwrenmäge we ýalňyşlyklary hakyky wagtda düzetmäge ukyplydyr diýlip, Nature žurnalynda ýerleşdirilen ylmy gözlegde aýdylýar.

Täze çibiň esasy elementi beýnidäki sinapslar ýaly öz garşylygyny üýtgedýän memristordyr. Bu çibe beýni ýaly bir wagtyň özünde maglumaty saklamaga we gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýär. Ylmy gözlegler şekili gaýtadan işlemekde prosessoryň iş takyklygynyň ideal kompýuter modelleriniň derejesine ýetendigini görkezdi.   
Täze tehnologiýa maglumatlary uzak aralykdaky serwerlere ibermezden, gönüden-göni gurluşda işlemäge mümkinçilik berýär. Şeýle usul işi tizleşdirýär, howpsuzlygy ýokarlandyrýar we energiýanyň sarp edilişini azaldýar.
Bu işläp taýýarlama dürli ugurlarda ulanylyp bilner. Mysal üçin, akylly wideo gözegçilik kameralary şübheli işjeňligi has çalt we ygtybarly kesgitläp biler. Lukmançylykda çip hassalaryň saglygy baradaky maglumatlary hakyky wagtda seljermäge kömek eder. Mundan başga-da, çibi robotlarda, dronlarda, awtodolandyryjyly awtomobillerde, şeýle-de ykjam gajetlerde we “akylly öý” enjamlarynda ulanmak bolar.


düýn 11:16
2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.3k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
8k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...