Dünýäniň iň uly teleskopynyň üstüne gorag gümmezi guruldy

  • 23.01.2025 15:59
  • 9.5k+

 

Çiliniň Atakama çölündäki Serro Armazones dagynda dünýäniň iň uly teleskopy bolan Extremely Large Telescope (ELT) teleskopynyň gorag gümmeziniň gurluşygy tamamlandy. 93 metr diametrli we 80 metr beýikligindäki bu gümmez sebitiň ýowuz şertlerinden enjamy goramak üçin niýetlenendir diýip, Space.com ýazýar.

Bu desga Ýewropanyň günorta obserwatoriýasy (ESO) tarapyndan gurulýar. Geljekde gümmez alýumin paneller we uly açylýan elementler bilen üpjün ediler. Olar gijelerine ekzoplanetalary, uzakdaky planetalaryň atmosferasyny we Älemiň giňelişini öwrenmek üçin açylar.

Teleskopyň esasy aýnasy (M1) 39 metr diametri bilen, şu wagta çenli gurlan iň uly teleskop aýnasy bolar. Ol stýeklokeramiki materialdan ýasalan 798 bölekden ybarat bolar. 4,25 metr diametrli ikinji aýnanyň (M2) şu ýyl tamamlanmagy meýilleşdirilýär.
Teleskopyň özi bolsa 2028-nji ýylda işläp başlar.
Gurluşykdan alnan suratlar 2025-nji ýylyň ýanwarynda düşürildi. Suratlarda gümmeziň daşky örtügini oturtmak boýunça işleýän kranlar görünýär. ELT tamamlanandan soň, planetadaky iň uly optiki teleskop bolup, kosmosy öwrenmekde täze mümkinçilikleriň öňüni açar.


29.06.2025 13:27
5.5k+

Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar...

29.06.2025 13:10
5k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

28.06.2025 12:42
8k+

Aý raketasy üçin döredilen täze gaty ýangyçly tizlendiriji synag wagty partlady

26-njy iýunda Northrop Grumman kompaniýasynyň ABŞ-nyň Ýuta ştatyndaky synag meýdançasynda «Artemis IX» Aý missiýasy üçin niýetlenen SLS raketasynyň täze gaty ýangyçly tizlendirijisiniň synagy geçirildi. Işe girizilmeginden iki minut hem geçmänkä we otlaýyş prosesiniň tamamlanmagyna on sekunt galanda, enjamyň soplosy döwlüp, ýangyn döredi...

27.06.2025 18:11
5.1k+

Halkara kosmos stansiýasyna ilkinji gezek Hindistandan, Polşadan we Wengriýadan astronawtlar bardy

26-njy iýunda SpaceX kompaniýasynyň Crew Dragon kosmos gämisi Halkara kosmos stansiýasyna üstünlikli birikdi. Uçuş Axiom Space amerikan kompaniýasynyň Ax-4 («Aksiom-4») hususy missiýasynyň çäklerinde amala aşyryldy...