ChatGPT-niň "ata-babasy" tapyldy. Alymlar 60 ýyldan soň dünýäde ilkinji çat-boty dikeltdiler

  • 23.01.2025 15:34
  • 5.6k+

1960-njy ýyllarda Massaçusets tehnologiýalar institutynyň (MIT) professory Jozef Weýsenbaum (1923-2008) dünýäde ilkinji çat-bot bolan ELIZA-ny döretdi. Şol döwürde “çat-bot” adalgasy heniz ýokdy, şonuň üçin alym öz döreden ulgamyna   “elektron psihoterapewt” hökmünde garapdyr.

Çat-bot sowal/jogap guraly hökmünde ulanmak maksady bilen işlenip taýýarlanypdyr. Ulanyjy ulgama ýönekeý sorag beripdir, ulgam oňa jogap beripdir we psihoterapewtiň näsagy kabul edişi ýaly, öz soragyny beripdir.
Uzak wagtlap programmanyň asyl kody ýitirilen hasaplanyp gelindi, ýöne Stenford uniwersitetiniň we MIT-iň barlagçylary Weýsenbaumyň arhiwinden onuň çap edilen görnüşini tapdylar.
Barlagçylaryň topary kody arassalap, sazlapdyrlar, soňra ELIZA-nyň interfeýsini 1960-njy ýyllardaky görnüşine geler ýaly emulýator döretdiler. Netijeler şeýle gowy bolar diýip özlerem garaşmandy: programma söhbetdeşlige ulanyjyny işjeň çekip, ony gowy goldady.

"Kompýuterçileriň kody olaryň pikirleriniň ýazgysy diýen ýaly. "Tehniki nukdaýnazardan seredenimizde, tapan kodumyzyň  hakykatdanam işläýän, ýeke-täk wersiýadygyny bilmändigem " – diýip, barlagyň awtordaşy Jeff Şrager gürrüň berdi.

ELIZA kody MAD-SLIP-iň dilinde ýazylypdyr, LISP-de gaýtadan ýazylypdyr we ARPAnet arkaly ýaýradylypdyr.
Asyl nusgada bir ýalňyşlyk tapyldy, eger ulanyjy san girizse, bökdençlik ýüze çykdy. Asyl bolşunda galdyrmagyň hatyrasyna alymlar ony düzetmeli däl diýen karara geldiler. Hünärmenleriň bellemegine görä, üýtgetme girizmek “Mona Lizanyň” asyl nusgasyndaky ýalňyşlygy düzeden ýaly" bolardy.
Elbetde, gaýtadan dikeldilen ELIZA-ny häzirki zamanyň emeli aňy bilen deňeşdirip bolmaz. Ýöne ol kompýuter tehnologiýasynyň taryhynyň möhüm bölegi hasaplanýar.
Barlagçylar öz işiniň netijesini arXiv preprintler serwerinde hödürlediler.


düýn 11:14
1.2k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

düýn 10:59
941

Barlaglar: Emeli aň habarlaryň mazmunyny 45% ýagdaýda ýoýýar

Emeli aň diline we ýurduna garamazdan, habarlaryň takmynan ýarysynyň mazmunyny üýtgedýär ýa-da ýoýýar. Şeýle netijä Ýewropanyň ýaýlym bileleşiginiň (EBU) we dünýäniň 18 ýurdunyň 22 jemgyýetçilik ýaýlymy tarapyndan geçirilen giň gerimli barlag şaýatlyk edýär...

düýn 10:53
561

OpenAI emeli aň kömekçisi oturdylan ChatGPT Atlas brauzerini işe girizdi

OpenAI täze web-brauzer — ChatGPT Atlas-y hödürledi, onuň içine ChatGPT funksiýalary göni interfeýse gurnaldy. Indi ulanyjylar web sahypasynda wkladkalary alyşmak ýa-da maglumatlary göçürmek zerurlygy bolmazdan, tekstler, wezipeler ýa-da sahypalar bilen gönüden-göni işläp bilerler...

27.10.2025 00:10
5.1k+

Müňden gowrak işgär super EA-ny döretmegi bes etmek çagyryşy bilen çykyş etdi

1000-den gowrak jemgyýetçilik işgäri, şol sanda oýlap tapyjy, Apple-iň egindeş esaslandyryjysy Stiw Woznýak, “EA-nyň atalary” Jeffri Hinton we Ýoşua Benjio super EA-ny döretmäge garşy çykyş etdi. Olar şeýle tehnologiýanyň howpsuzdygyna göz ýetirilýänçä, şeýle ulgamlary döretmegi bes etmäge çagyryş bilen açyk hata gol çekdi...