Mumiýanyň esasynda “Gyzyl çaýylan hanymyň” ýüz keşbi döredildi. Bu müsürli zenan 1500 ýyl mundan ozal ýaşap geçipdir

  • 18.07.2024 15:41
  • 11k+

Alymlar 1500 ýyl mundan ozal ýaşap geçen gadymy müsürli zenanyň mumiýasy bolan “Gyzyl çaýylan hanymyň” 3D görnüşini  döretdiler. Braziliýanyň meşhur 3D dizaýneri Sisero Morais barlagçylar topary bilen bilelikde dikeldiş işini amala aşyrdy diýip, New York Post ýazýar.

Hünärmenler sanly portreti döretmek üçin Çikagodaky Tebigatyň taryhy muzeýinde saklanýan zenanyň daşa öwrülen süňkleriniň galyndylaryny öwrendiler. Süňkleri we bedeniň içki ulgamlaryny anyklamak, kompýuter tomografiýasy arkaly kelläni täzeden gurnamak üçin rentgen şöhlelerini ulandylar.

"Ilki bilen KT skanerleri arkaly kelleçanagy täzeden gurduk, soň bolsa äňiň ýagdaýyny sazladyk – diýip, Morais gürrüň berdi. - Kelleçanak diri adamlaryň tomografiki skanerlerinden ölçenen maglumatlary ulanyp, burun, gulak, gözüň ýagdaýy we dodaklaryň çäkleri ýaly gurluşlary dizaýn etmäge mümkinçilik berýär".

Görnüşi ýaly, “Gyzyl çaýylan hanymyň” diri wagty “näzik, ýaş ýüzli”, derisi ýylmanak we gysgadan seçelenip duran saçly bolupdyr. Ol dişleriniň gysylmagyndan ejir çekipdir we eňeginde şepbik tokgalary tapyldy, olar mumiýalanan wagtynda goýlan bolsa gerek.
Aýalyň ady belli bolmasa-da, jaýlanyş usuly onuň orta gatlaga degişlidigini görkezýär.
Ondan öň Morais we onuň kärdeşleri gadymy adamyň, orta asyr alymy Nikolaý Kopernigiň, faraonlar Ramses II-niň, Amenhotepiň we söweşde wepat bolan Sekenenr Tao II-iň keşbini dikeldipdiler.


26.11.2025 11:15
1.9k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.5k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.7k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...