Gözlegçi alym-astronom Kopernigiň ýüz keşbini dikeltdi

  • 30.03.2024 08:25
  • 8.1k+

Polşaly alym Nikolaý Kopernik (1473-1543) häzirkizaman astronomiýasynyň esaslandyryjysy hasaplanýar. Ol Ýeriň we ähli planetalaryň Günüň daşyndan aýlanýandygyny görkezýän dünýäniň geliosentrik sistemasyny hödürledi.

Ýöne astronomyň we matematigiň ýaşan wagtyndan portretler saklanmandyr, şonuň üçin onuň nähili bolandygy anyk belli däl, biziň günlerimize gelip ýeten Kopernigiň portreti bolsa 1580-nji ýylda, ýagny alymyň ölüminden 37 ýyl soň çekilipdir.
Braziliýaly gözlegçi we 3D dizaýneri Sisero Morais muny düzetmek kararyna geldi. Öň, biz onuň 700 ýylda ilkinji gezek italiýaly şahyr Dante Aligýeriniň ýüz keşbini dikeldip bilendigini habar beripdik.
Indi Morais Kopernigiň çak bilen meşhur astronoma degişli bolan kelle süňküne esaslanýan ýüz keşbini dikeltdi diýip, Daily Mail habar berýär.
Gözlegçi kelle süňküniň ýetmeýän böleklerini döretmek we soňra ýüzi modelirlemek üçin kompýuter tomografiýasyny ulandy. Moraisiň işiniň netijesi 1580-nji ýylda çekilen Kopernigiň portretine meňzeýär.
Şeýle-de, Morais agzy kerpiçli jaýlanan XVI asyryň aýalynyň ýüz keşbini dikeltdi. Bu 2006-njy ýylda mergi keseliniň pidalarynyň köpçülikleýin mazarynda tapylan aýalyň kelle süňküne esaslanýar.
Onuň agzyna gysdyrylan kerpiç alymlary onuň öz wagtynda “wampir” hasaplanan bolmagynyň ähtimaldygy baradaky pikire getirdi.
Morais kerpijiň aýalyň agzyna onuň ölüminden soň bilkastlaýyn goýlandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin kelle süňküniň we diş dugasynyň modelini döredip hem-de penopolistiroldan kerpijiň nusgasyny ýasap, birnäçe tejribe geçirdi. Netijeler muny hiç hili zyýan ýetirmezden edip boljakdygyny görkezdi.
Şeýlelikde, Kopernigiň ýüz keşbiniň dikeldilmegi onuň şahsyýetine has çuňňur düşünmäge, “wampiriň” gözlegi bolsa XVI asyrdaky ölümler we keseller barada düşünje almaga mümkinçilik berer.


düýn 06:27
3.9k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

düýn 06:16
2.1k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.5k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...

14.07.2025 10:44
2.2k+

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...