Gözlegçi alym-astronom Kopernigiň ýüz keşbini dikeltdi

  • 30.03.2024 08:25
  • 8.2k+

Polşaly alym Nikolaý Kopernik (1473-1543) häzirkizaman astronomiýasynyň esaslandyryjysy hasaplanýar. Ol Ýeriň we ähli planetalaryň Günüň daşyndan aýlanýandygyny görkezýän dünýäniň geliosentrik sistemasyny hödürledi.

Ýöne astronomyň we matematigiň ýaşan wagtyndan portretler saklanmandyr, şonuň üçin onuň nähili bolandygy anyk belli däl, biziň günlerimize gelip ýeten Kopernigiň portreti bolsa 1580-nji ýylda, ýagny alymyň ölüminden 37 ýyl soň çekilipdir.
Braziliýaly gözlegçi we 3D dizaýneri Sisero Morais muny düzetmek kararyna geldi. Öň, biz onuň 700 ýylda ilkinji gezek italiýaly şahyr Dante Aligýeriniň ýüz keşbini dikeldip bilendigini habar beripdik.
Indi Morais Kopernigiň çak bilen meşhur astronoma degişli bolan kelle süňküne esaslanýan ýüz keşbini dikeltdi diýip, Daily Mail habar berýär.
Gözlegçi kelle süňküniň ýetmeýän böleklerini döretmek we soňra ýüzi modelirlemek üçin kompýuter tomografiýasyny ulandy. Moraisiň işiniň netijesi 1580-nji ýylda çekilen Kopernigiň portretine meňzeýär.
Şeýle-de, Morais agzy kerpiçli jaýlanan XVI asyryň aýalynyň ýüz keşbini dikeltdi. Bu 2006-njy ýylda mergi keseliniň pidalarynyň köpçülikleýin mazarynda tapylan aýalyň kelle süňküne esaslanýar.
Onuň agzyna gysdyrylan kerpiç alymlary onuň öz wagtynda “wampir” hasaplanan bolmagynyň ähtimaldygy baradaky pikire getirdi.
Morais kerpijiň aýalyň agzyna onuň ölüminden soň bilkastlaýyn goýlandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin kelle süňküniň we diş dugasynyň modelini döredip hem-de penopolistiroldan kerpijiň nusgasyny ýasap, birnäçe tejribe geçirdi. Netijeler muny hiç hili zyýan ýetirmezden edip boljakdygyny görkezdi.
Şeýlelikde, Kopernigiň ýüz keşbiniň dikeldilmegi onuň şahsyýetine has çuňňur düşünmäge, “wampiriň” gözlegi bolsa XVI asyrdaky ölümler we keseller barada düşünje almaga mümkinçilik berer.


23.12.2025 18:00
4.8k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.5k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.6k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...