Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

  • 14.07.2025 17:12
  • 8.6k+

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr.

Bu galyndy Tapejaridae maşgalasyna degişli Sinopterus atavismus görnüşiniň ýaş wekiline degişlidir we Hytaýyň demirgazyk-gündogaryndaky Jehol formasiýasynda tapyldy. Barlag Şenýan mugallymçylyk uniwersitetiniň we Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň paleontologlary Sinszýun Çžang we Şunsin Szýan tarapyndan geçirildi. Olaryň işleri Science Bulletin žurnalynda çap edildi.
Topar aşgazanyň içindäkileri öwrenmek üçin ýokary çözgütli rentgen şöhlelerini ulandy. Ýokarky böleginden iri kwars kristallary - haýwanlara iýmiti üwemegine kömek edýän adaty gastrolitler çykdy. Aşaky böleginde bolsa ösümlik maddalaryna mahsus bolan ýüzlerçe fitolitler, mineral gurluşlar bar. Öň pterozawrlarda fitolitler tapylmandy.
Şu wagta çenli pterozawrlar esasan ýyrtyjy hasaplanýardy. Ozal olaryň garnyndan tapylan iýmit galyndylarynda balyk bardy. Ýöne alymlaryň pikirine görä, täze nusga käbir görnüşleri, şol sanda dişleri ýok, ýöne totularyňky ýaly tumşugy bolan tapežaridleri hem öz içine alýan “ot iýijilerdigini doly subut edýär”.
Bu ylmy işe gatnaşmadyk paleontolog Dewid Martill Science žurnalyna beren interwýusynda: "Beýle açyş ýüz ýyldan bir gezek edilýär" diýip belledi.


26.08.2025 13:37
8.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
4.5k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...

23.08.2025 12:32
5.5k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...