NASA onýyllygyň iň güýçli geomagnit tupanynyň sebäbini düşündirdi

  • 20.05.2024 22:15
  • 11k+

Geçen dynç günlerinde biz Ýeri soňky 20 ýylda iň güýçli G5 synply geomagnit tupanynyň gurşap alandygyny habar beripdik. Bu tupanyň emele getiren polýar ýalkymlary planetanyň köp sebitlerinde, esasanam günorta Ýewropada we demirgazyk Hindistanda göründi.

Ýerde şeýle tupan iň soňky gezek 2003-nji ýylda bolupdy.
NASA-nyň gözlegçileri bu seýrek hadysanyň ýüze çykmagyna nämäniň sebäp bolandygyny gürrüň berdiler. NASA-nyň geliofizika boýunça raýat ylymlarynyň ýolbaşçysy Elizabet Makdonaldyň sözlerine görä, "taryhy tupanyň" döremegine birnäçe faktoryň gabat gelmegi sebäp boldy, şol sanda:

  • Maý aýynyň ilkinji doly hepdesinde Günde güýçli alawlaryň we massalaryň koronal zyňylmalarynyň yzygider bir toparynyň ýüze çykmagy;
  • Sagatda 4,8 million km tizlik bilen hereket edýän ýedi sany koronal zyňylmalaryň 10-11-nji maýda Ýere gelip ýetmegi.

NASA hünärmenleri 14-nji maýda Günüň şol bir sebitinde bu Gün aýlawynda görlen iň güýçli alawyň X8.7 intensiwligi bilen ýüze çykandygyny bellediler. Bagtymyza, işjeň sebit ýyldyzyň aňry tarapynda gizlenipdi we ol gözýetimiň çäginde ýüze çykyp, çynlakaý mesele döretmedi.
NASA-nyň gözlegçileri Gün tupanlarynyň Ýere edýän täsirine has gowy düşünmek üçin bu wakany öwrenmegi dowam etdirýärler. Şeýle-de bolsa, deslapky gözlegler tupan bilen baglanyşykly dörän polýar ýalkymlary onuň soňky 500 ýyllyk gözegçilikde iň güýçli tupan bilen deňeşdirilip bilinjekdigini görkezýär.


düýn 14:13
4.9k+

Müsürde ýitirilen gadymy Imet şäheri tapyldy: ol ýerde birwagtlar köp gatly jaýlar bolupdyr

Arheologlar Müsüriň gadymy Tanis şäherinden 10 km uzaklykda, Nil deltasynyň golaýynda ýitirilen Imet şäheriniň üstüni açdy. Gazuw-agtaryş işleri Mançester uniwersitetinden Müsüri öwrenýän alym Niki Nilseniň ýolbaşçylygynda geçirildi diýip, Daily Mail habar berýär...

düýn 14:09
1.7k+

ABŞ ýene-de hususy kosmos gämilerini uçurmak boýunça rekordy täzeledi

ABŞ bir aýda amala aşyrylan täjirçilik kosmos uçuşlarynyň sany boýunça täze rekord goýdy. Federal raýat awiasiýa edarasynyň (FAA) maglumatlaryna görä, iýun aýynda amerikan kompaniýalary jemi 21 uçuşy amala aşyrdy diýip, Space...

04.07.2025 18:32
4.7k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...

04.07.2025 18:30
2.6k+

Şweýsariýada geljekdäki ýitgileriň öňüni almak üçin mikrob saklaýjy enjam döredilýär

Şweýsariýada Microbiota Vault Initiative - mikrob dürlüligini goramak üçin “mikrobiologik gämi” taslamasy durmuşa geçirilýär. Alymlary geljekde köp möhüm bakteriýalaryň adam bedeninden ýok bolup gitmeginiň mümkindigi alada goýýar...