Alymlar emeli aňa itiň diline düşünmegi öwretdiler. Çat-bot itiň üýrmesine düşünýär

  • 29.06.2024 14:50
  • 6.8k+

ABŞ-nyň Miçigan uniwersitetiniň we Meksikanyň Puebla şäherindäki Astrofizika, optika we elektronika milli institutynyň alymlary itleriň üýrmesine düşünip bilýän emeli aň (AI) ulgamyny döretdiler.

Ilkibaşda adam dilini seljermek üçin döredilen Wav2Vec2 modelini ulanyp, barlagçylar AI-ni itiň dürli hili - gaharly, oýun edip we gorkudan ýaňa üýrmelerini tanamagy öwretdiler.
“Itiň diline” has gowy düşünmek üçin hünärmenler Tepikde we Puebl-de 74 itiň üýrüşini öwrendiler. Ýaşy bäş aýdan 84 aýa çenli aralykdaky - ortaça 35 aýlyk bolan şol itler, esasan, çihuahua, fransuz pudeli we şnauserlerdi. Ýazgylar, itleriň hakyky seslerini almak üçin, tebigy öý şertlerinde edildi. Öý haýwanlarynyň dürli görnüşli sesleri çykarmagy üçin ýörite dürli gyjyndyrmalary döretdiler. Bu gyjyndyrmalaryň içinde ýanynda nätanyş adamyň bolmagy, oýun etmek, mähirli sözleri aýtmak we hatda eýesine hüjüm edenden bolmak ýaly ýagdaýlar bardy.
Hasaplama lingwistikasy, dil çeşmeleri we baha bermek boýunça bilelikdäki halkara konferensiýada hödürlenen barlagyň netijesi AI-niň diňe bir üýrmäniň görnüşlerini tapawutlandyrmak bilen çäklenmän, eýsem sesine görä itiň tohumyny, ýaşyny we hatda jynsyny hem kesgitläp biljekdigini görkezdi.
Bu ösüş adamlar bilen haýwanlaryň arasynda aragatnaşygyň täze mümkinçiliklerini açýar. Geljekde bu itlere düşünip we olaryň üýrmelerine jogap berip bilýän çat-botlaryň ösdürilmegine sebäp bolup biler. Mundan başga-da, barlag haýwanlaryň zerurlyklaryna we duýgularyna has gowy düşünmek arkaly, olaryň hal-ýagdaýyny gowulaşdyrmaga mümkinçilik berip biler.
Şeýle-de bolsa, barlagçylar netijeleriň tassyk bolmagy üçin it tohumlarynyň has giň sanawyny we has köp dürli görnüşlerini ulanmak bilen, goşmaça barlaglaryň  geçirilmeginiň zerurdygyny bellediler.


düýn 10:26
891

Alymlar ilkinji gezek biologik materiallar bolmazdan emeli beýni dokumasyny döretdi

Riwersaýddaky Kaliforniýa uniwersitetiniň bioinženerleri beýni dokumasyna meňzeş doly emeli dokumanyň döredilendigini habar berdi. Alymlara ilkinji gezek şeýle materialy hakyky biologik maddalary ulanmazdan döretmek başartdy...

11.11.2025 15:19
3.7k+

Kembrijde CO₂-ni peýdaly çig mala öwürýän “emeli ýaprak” döretdiler

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Gün şöhlesiniň täsiri astynda kömürturşy gazyny (CO₂) we suwy peýdaly himiki maddalara öwrüp bilýän ýarym sintetik “emeli ýapragy” döredendiklerini habar berdiler. Bu enjam tebigy fotosinteziň iş prinsipini gaýtalaýar we zäherli katalizatorlary ulanmaýar, şonuň bilen hem ekologiýa taýdan arassa hasaplanýar diýip, SciTechDaily ýazýar...

10.11.2025 13:10
5.3k+

Günorta koreýaly alymlar robotlar üçin çeýe we örän güýçli emeli myşsa döretdiler

Ulsandaky Milli Ylym we Tehnologiýa Institutynyň  (UNIST) alymlary robotlar üçin täze görnüşli emeli myşsa taýýarladylar. Bu material ynsan we haýwan myşsalaryndaky ýaly çeýeligi we berkligi özünde jemleýär. Hasaplamalara görä, eger adam şeýle myşsalara eýe bolsady, ol bir eli bilen pil saklap biljekdi...

05.11.2025 10:07
3.4k+

Hytaýly alymlar iýmitiň ajylygyny “duýup” bilýän emeli dil döretdi

Hytaýda alymlar iýmitleriň ajylygyny çalt we takyk ölçemäge ukyply emeli diliň prototipini taýýarladylar. Bu barada Phys.org habar berýär. Enjam kapsaisini — ajy burçuň, sarymsagyň, zenjebiliň we beýleki ajyly maddalaryň ýakýan tagamyny döredýän birleşmäni — hem-de şol topardaky beýleki maddalary anyklamaga mümkinçilik berýär...