Stounhenjiň “uly dogany” tapyldy. Britaniýadaky iň irki megalit Flagstouns daşlary bolup çykdy

  • 13.03.2025 14:26
  • 3.1k+

Beýik Britaniýadaky Ekseter uniwersitetiniň we Historic England geňeşiniň arheologlary Dorsetdäki gadymy Flagstouns daş aýlawynyň ýaşyny kesgitlemegi başardylar. Görlüp oturylsa, ol Stounhenj-den iki asyr uly bolup çykdy. Bu açyş Britaniýanyň iň meşhur megalitiniň ýaşynyň täzeden gözden geçirilmegine sebäp bolup biler. Açyş Antiquity žurnalynda çap bolan makalada öz beýanyny tapdy.

Şweýsariýanyň we Niderlandlaryň barlaghanalarda geçirilen radiouglerod derňewi Flagstounsyň döreýşiniň, takmynan, b.e. öň 3200-nji ýyllarda başlandygyny tassyklady.
Megalit 1980-nji ýyllarda Dorçesterde ýol gurluşygy wagtynda tapyldy. Häzirki wagtda onuň bir bölegi awtoulag ýolunyň aşagynda gizlenýär we beýleki bir bölegi  bolsa ýazyjy Tomas Hardiniň mülkiniň çäginde ýerleşýär.
Bu ýerden birnäçe mazarlyk, sugun şahlary we agaç kömri tapyldy. Galyndylaryň arasynda kremirlenen uly adam we üç çaga bar. Biraz gijräk, müň ýyl soň, toplumyň merkezinde bir adam jaýlanypdyr.

Barlagçylaryň pikirine görä, Flagstouns irki Stounhenjiň prototipi bolup biler.

"Stounhenjiň hronologiýasy Britaniýada dabara we mazar ýadygärlikleriniň üýtgeýän yzygiderliligine düşünmek üçin möhümdir. Stounhenj Flagstouns-yň nusgasy bolup bilermi? Ýa-da bu açyşlar Stounhenj bilen häzirki tanyşlygymyzyň täzeden gözden geçirilmeginiň zerurdygyny görkezýärmi?” – diýip, arheolog Sýuzen Grini öz-özüne sorag berýär.

Flagstouns irki neolitik toplumlaryň we soňraky henjleriň elementlerini birleşdirip, Beýik Britaniýada däp-dessur ýadygärlikleriniň ewolýusiýasyny öwrenmek üçin möhüm obýekte öwrülýär.


23.10.2025 09:57
6.5k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

22.10.2025 15:02
9.9k+

Prisypkadaky asbest sebäpli 3 müň britaniýaly “Johnson & Johnson” kompaniýasynyň üstünden kazyýete arza berdi

Beýik Britaniýada üç müň töweregi ýaşaýjy Amerikanyň “Johnson & Johnson” kompaniýasynyň üstünden kazyýete arza berdi. Şikaýatçylar kompaniýanyň düzüminde rak keselini döredýän asbest maddasynyň bolmagynyň mümkindigini bilibem, talk prisypkasyny birnäçe ýyllap satandygyny öňe sürýärler diýip, BBC habar berýär...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...