Alymlar merjen gaýalaryny halas etmek üçin suwasty «çyrany» döretdiler

  • 13.02.2025 13:31
  • 2.2k+

Alymlar «Underwater Zooplankton Enhancement Light Array» (UZELA) atly enjamy – ýagny deňizleriň astyndaky merjen gaýalarynyň iýmitlenmegine ýardam berýän awtonom suwasty yşyklandyryş ulgamyny döretdiler. Bu enjam howanyň üýtgemegi bilen bagly ýüze çykýan kynçylyklarda merjen gaýalarynyň ýaşamagyna kömek edip biler diýip, Phys.org habar berýär.

UZELA mikroskopiki organizmler bolan zooplanktonlary özüne çekýär. Sebäbi, merjen gaýalary şol organizmler bilen iýmitlenýärler. Gawaý adalarynda geçirilen synaglaryň dowamynda, bu enjam zooplanktonlaryň sanyny artdyrmagy başardy. Bu bolsa reňkini ýitiren ak merjen gaýalarynyň hem iýmitlenmegine we olaryň ýagdaýyny gowulandyrmaga ýardam berdi.
Enjam örän az energiýa sarp edýär we bir batareýa bilen alty aýlap işläp bilýär. Ony gün ýaşandan soň bary-ýogy bir sagat ýakmak arkaly merjenleriň iýmitleniş tizligini 10-50 esse tizleşdirip bolýar. Bu bolsa olary ýylylyk stresine we ummanyň oksidlenmegine garşy has durnukly edýär.
Emeli yşyklandyryşyň beýleki deňiz jandarlaryna täsiri bolup bilse-de, geçirilen gözlegler häzirlikçe hiç hili negatiw netije görkezmedi. Işläp düzüjiler ulgamy kämilleşdirmegi we geljekki 1-3 ýylyň dowamynda onuň önümçiligini awtomatlaşdyrmagy meýilleşdirýärler.
Merjen gaýalary deňiz ekosistemasynyň möhüm bölegidir. Howanyň üýtgemegi boýunça döredilen modellere görä, global ýylylygyň häzirki tizligi bilen bu gymmatly ekosistemalaryň 2050-nji ýyla çenli ýitmegi mümkin. UZELA olary halas etmek üçin möhüm gural bolup biler.


şu gün 10:45
245

Marsda suwuk suw gorlarynyň bardygy tassyklandy, ýöne ol 11,5-20 km çuňlukda ýatyr

Ýapon alymlary Ikuo Katayama we Ýuýa Akamasu Marsyň üstki gatlagynyň aşagynda suwuk suw ätiýaçlyklarynyň bardygyny tassykladylar. Alymlar onuň 11,5 kilometrden 20 kilometre çenli çuňlukda ýerleşýändigini öňe sürýärler...

şu gün 09:15
1k+

Alymlar adamlarda sözleýişiň 135 müň ýyl ozal ýüze çykandygyny we ähli dilleriň köküniň birdigini tassyklaýarlar

Alymlar sözüň, takmynan, 135 müň ýyl ozal Homo sapiens-lerde peýda bolandygyny we ýer ýüzünde aragatnaşygyň iň irki görnüşi bolandygyny aýdýarlar. Ondan öň ähli janly-jandarlar öz görnüşleriniň arasynda aragatnaşygyň...

20.03.2025 13:54
1.9k+

Wenera uçuryljak ilkinji hususy missiýa 2026-njy ýylyň tomsuna süýşürildi

Wenera uçuryljak ilkinji hususy missiýa 2026-njy ýylyň tomsuna süýşürildi. NASA-nyň Eýms barlag merkeziniň inženerleri zonda ýylylykdan goraýjy ekranyň gurlandygyny aýtdy diýip, Space.com habar berýär. Taslama...

20.03.2025 11:54
2.6k+

Hytaý kosmosda magdan gazmak üçin alty aýakly robot döretdi

Hytaýyň Magdan işleri we tehnologiýalary uniwersitetiniň inženerleri mör-möjege meňzeýän robot ýasadylar. Ol kosmosda magdan gazyp almak üçin niýetlenendir. Adaty bolmadyk täze önüm barada Hytaýyň Merkezi telewideniýesinde...