Arheologlar gadymy resepti täzeden dikeltdiler: Gadymy adamlar guşlary nädip bişiripdir?

  • 02.08.2024 16:27
  • 8.4k+

Ispaniýaly arheologlar neandertallaryň nahar bişiriş usulyny täzeden dikeltdiler. Daş gurallaryny we ot ulanyp, gadymy adamlaryň guşlary nädip bişirendiklerini görkezdiler diýip, New Scientist ýazýar.

Kataloniýanyň Adam paleoekologiýasy we jemgyýetçilik ewolýusiýasy institutynyň alymlary Portugaliýada tapylan, takmynan, 90 müň ýyllyk guşlaryň galyndylaryny öwrenmek üçin synag geçirdiler. Gadymy galyndylara gabat gelmegi üçin ululygyna we görnüşlerine görä ýörite saýlanan bäş guşy - iki sany gara gargany (Corvus corone), adaty tokaý kepderisiniň iki sany halkaly gumrysyny (Streptopelia decaocto) we ýabany kepderini (Columba palumbus) ulandylar.
Ýörite synag üçin ýasalan çakmak daşy ulanyldy. Alymlar guşy elleri bilen ütüp, daş gurallaryň kömegi bilen bölekläpdir. Soýlan guşuň käbir bölekleri kömürde bişirildi.
Synagyň netijesi et bölekleri taýýarlap-bişirilenden soň, süňklerdäki yzlaryň gadymy galyndylardan tapylanlara gabat gelendigini görkezdi. Bu  neandertallaryň otda nahar bişirmegi we et böleklerini kesmekde daş gurallary ulanmagy bilýändigini tassyklaýar.
Barlagçylar: "Bu tapyndylar adamyň ýetiren üýtgeşmelerini tebigy täsirlerden ýa-da depelemek ýa-da gemrijileriň, ýyrtyjylaryň hereketleri bilen baglanyşykly üýtgeşmelerden tapawutlandyrmaga kömek edýär" – diýip sözüniň üstüne goşdular.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...