Awstraliýada Ýer togalagynyň "dünýä inen" pursadynda emele gelen ýer gabygynyň galyndylary tapyldy

  • 24.06.2024 13:13
  • 9.7k+

Ýeriň, takmynan, 4,5 milliard ýyl mundan ozal emele gelip başlandygy çak edilýär. Planetanyň ösüşiniň ilkinji döwürlerinde munuň nähili bolup geçendigi barada has giňişleýin maglumat almak üçin gadymy dag jynslarynyň nusgalary gerek. Awstraliýaly alymlar şonuň ýaly dag jynslarynyň birini ýurduň günbatar kenarýakasyndaky Kolli şäheriniň golaýyndan tapdylar diýip, Communications Earth & Environment žurnalynda habar berilýär.

Täze tapyndynyň ýaşy, takmynan, 3,5 milliard ýyl. Bu açyş dag jynsynyň  nusgalarynda mineral sirkonyň dänelerini seljermek arkaly mümkin boldy. Titanitiň içinde saklanyp galan sirkon, emele gelen wagty baradaky maglumatlary saklaýar.
Alymlar ozal hem Awstraliýada gadymy dag jynslaryny tapypdylar, ýöne täze barlag olaryň meýdanynyň ozal pikir edilişinden has uludygyny görkezýär. Mundan başga-da, Suon derýasyndan dag jynslarynyň ýaşyny we gelip çykyşyny tassyklaýan şuňa meňzeş gadymy sirkon däneleri tapyldy.
Bu açyş Ýeriň emele geliş tebigatyna düşünmäge kömek eder. Şeýle hem, ol gazylyp alynýan peýdaly zatlaryň täze ýataklaryny gözlemekde peýdaly bolup biler. Metallar, köplenç, ýer gabygynyň dürli bloklarynyň araçäklerinde ýerleşýär, şonuň üçin dag jynslarynyň gatlaklaryny has jikme-jik öwrenmek gazyp almaklygyň netijeliligini ýokarlandyrar.


şu gün 07:29
1.5k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.7k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.5k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...